In de spiegel: ik en mijn plot

Wat ik aan het doen ben heeft niemand mij ooit voorgedaan. Meer als een jaar is het nu dat ik onderweg ben, steeds opnieuw onbekenden groetend, kennismakend, geleidelijk aan vertrouwend en evenzo vertrouwd wordend, - steeds opnieuw vrienden makend, af en toe ook affaires ontwikkelend, soms zelf uiterst ingewikkeld, uiterst persoonlijk en dat ga ik hier dus ook niet gaan uiteenzetten… Maar tot vandaag heb ik wel steeds weer afscheid genomen, zij het slechts voor kort. Maar ook dat heeft niemand mij ooit voorgedaan. Ja, alleen reizen is een aaneenschakeling van ondernemingen om zich los te werken uit het comfortabel nest waarin men landt. Ook al is dat bij momenten minder comfortabel, het is steeds weer een opgave, een uitdaging, een avontuur.

De vraag is nu maar hoe ik daar dan op een even originele manier verslag kan van optekenen.


In de vorige post gaf ik lucht aan enkele van mijn diepere overpeinzingen. (Dat onze persoonlijke leefwerelden door de introducties van schermen veranderen enz.) Ik vertrok vanuit een vraag die eerder op mijn persoon betrekking heeft, namelijk de vraag naar de toekomst van het geschreven woord en of het nog zin heeft me in het schrijven als vak te bekwamen, maar ik ben er steevast van overtuigd dat ook jouw toekomst als ‘gebruiker’ een dergelijke zingeving kan gebruiken. Vandaar dat ik het ook effectief allemaal schrijf.

In het afgelopen jaar heb ik mezelf voor het overgrote deel van de tijd niet voorgesteld als ‘reiziger’, maar wel als ‘couchsurfer,’ als gebruiker van een website, actief lid van een online-gemeenschap. Er is echt wel een belangrijk onderscheid tussen die twee, een onderscheid dat ook jou aangaat, ook al ben je geen reiziger, maar dan als ‘facebooker’, als ‘msn-er’, als ‘pornbb-er’ of godweet wat nog. Het gaat om jouw analoge zelve en jouw digitale, jouw ‘avatar,’ het zelfgeschapen personage dat je op jouw profielen presenteert, en de kloof tussen beiden die zich gestadig aan het uitdiepen is.

Maar ik hou het voorlopig bij mezelf en mijn avatar.

Als modern reiziger ben ik wie mijn couchsurfingprofiel zegt dat ik ben. Voor de meesten van mijn gastheren en gastvrouwen ben ik zo in eerste instantie een representatief staal van couchsurfing. Soms valt dat erg op, ik kom zo couchsurfing meer te vertegenwoordigen als mezelf – mezelf als reiziger, als persoon met mijn eigen motieven en mijn eigen ‘levensreis’.

Dat gaat ver. Velen van de mensen die me uitnodigen zijn in werkelijkheid niet zozeer geïnteresseerd in wat er zich achter mijn profiel bevindt, als wel in een soort verwerkelijking van de fantastische, zinnenprikkelende reizigersretoriek waarmee couchsurfing zich als project verkoopt. En zo kom ik uiteindelijk een hele exposé te maken met frivole anekdotes over pech en heikele situaties en mooie meisjes en indrukwekkende ontmoetingen, in ruil voor een bed in een vreemde stad.

Op zich is dat geen slechte deal. Zo te reizen spaart me heel wat geld uit, en tijd heeft bewezen dat het toeval me geregeld in verrijkende situaties stuurt – hoezeer mijn verdraagzaamheid bij momenten ook op de proef wordt gesteld.

En het is ook een kunst die ik graag op punt stel. Ik boor de diepste bronnen van enthousiasme in mezelf aan en vertel dan met blinkende ogen over avontuur en reizen, over onverwachte situaties en ‘mezelf tegenkomen’ met veel gebaren om het gezegde te beklemtonen en een overmatig gebruik superlatieven zoals vele reisblogs en couchsurfingprofielen het voordoen.

Je moet weten, het is een hele verteltraditie. De realiteit is doorgaans heel wat minder sensationeel – zo hebben vele van mijn voorgaande blogs ook bewezen. Op elk gegeven punt bevind ik me als het ware achter de schermen. Enkel die sensationele vertelsels hebben schijnen mijn gastheren en gastvrouwen waar toe.
Mijn profiel is niet enkel een voorstelling van mij, maar het is ook hetgeen dat mij verkoopt. Gastheren en gastvrouwen hebben steeds maar te kiezen wie ze in huis halen. Die ‘identiteit’ van mij wordt zodus constant herleid tot een instrument van een strategie.

Natuurlijk houdt mijn eigenlijke identiteit meer in… Het is de hele verzameling van verhalen waartussen ik afwissel. Het is alsof ik de elementen maar voor het grijpen heb en uit de losse pols het geheel van mijn verhaal kan componeren naar mijn eigen welbelieven. Ik verrijk het eens met wat sensationele, dan weer wat dramatische elementen. En de mensen zijn gelukkig. Er blijven niet meer dan enkele kleine details constant. Alles verandert.

Zelfs mijn profiel heb ik al meerdere malen tot in de kern gewijzigd. Ik heb er ook wat een neus voor ontwikkeld. Trail and error. Ik weet ondertussen wat men van de referenties op mijn profiel verwacht, hoe ze gelezen worden. Ik weet foto’s betekenen (lieve meisjes verkiezen aantrekkelijke jongens, avontuurlijke jongens hebben dan weer een afkeer van ijdeltuiten). Na enkele berichtjes over wanneer tot wanneer best past volgt de uiteindelijke groet. “Salut”, “Grüssgott”, “Hallo”, “Hola”. Een kennismaking begint doorgaans steeds met de tijdspanne hoelang ik al reis en daar voeg ik natuurlijk het opmerkelijke detail aan toe dat ik alles tot dan toe met cs gedaan heb.

Om mij te verkopen geef ik mijn verhalen dikwijls wat andere klemtonen, zoals: ik reis alleen maar ik ben nooit alleen, ik ontmoet overal mensen en die zijn over het algemeen heel vriendelijk tegen mij; of: soms is het inderdaad wel zwaar om zo helemaal alleen te reizen maar als ik dan bij iemand als jou terechtkom lijkt het allemaal de moeite waard zijn geweest; of: ik heb Frans, Duits en nu Spaans geleerd gewoon door met mensen te praten en boeken in de oorspronkelijke taal te lezen; of: ik heb zeker al 30 meisjes gekust en met minstens half zoveel geslapen (wat overdrijving mag natuurlijk). Die persoon ben dan ik (zij het voor even): de avonturier, de ‘eindelijk gewaardeerde’, de talenknobbel of de verleider. Het hangt uiteindelijk allemaal af van hun aandachtsspanne, en het spektakel dat ze van mij verwachten.

In mijn blogs schreef ik doorgaans alles behalve diezelfde ‘sensationele verhalen over mezelf’. Het werd de kunst zo droog en beschouwelijk mogelijk te blijven, mijn beschouwingen niet te laten bezoedelen door leeghoofdige sensatiezucht. Reizen staat voor velen gelijk aan sensatie, verstrooiing en ontspanning, maar voor mij is het op geen enkel moment dat geweest. Om die reden werd het tussen de lijnen door vaak een strijd tegen die al te rooskleurige voorstelling van reizen.

Maar wat er in de lijnen zelf zat qua inhoud, begon zich naar verloop van tijd te herhalen. Kennismaken met nieuwe mensen, even met hen meeleven, afscheid nemen en weer nieuwe mensen opzoeken: kennismaken, meeleven, afscheid nemen enzovoort.

De plot kreeg echter in korte tijd iets repetitiefs: beschrijvingen van steden, beschrijvingen van mensen, van de manieren van uitgaan, van mooie meisjes die ik leerde kennen, van romances, van slecht weggeknipte stukken die het maar te raden lieten wat er daar gebeurde…

Vaak kwam het hoofdpersonage (ikzelf) daarbij maar wat gebrekkig in beeld en ik verloor de betrekking van dit persoonlijk reisverslag op mijn grotere, filosofischere ‘levensreis’ uit het zicht.

Voortaan wil ik daarom die hele cyclus van aankomen en kennismaken en afscheid nemen, en de chronologische weergave van wat er zich wanneer voordeed achterwege laten. Ik wil een soort van abstractie doorvoeren, en die cyclus, als een deel van de structuur, eruit lichten, zodat enkel nog het ‘andere’, het verrassende, het nieuwe overblijft, en dat dan weer betrokken op het grotere verhaal, mijn motieven om te doen wat ik doe en anderzijds mijn gevolgtrekkingen naar toekomst toe aangaande onze levens als gebruikers van netwerken en leden van gemeenschappen.

Ik wil zodus in mijn vluchtlijnen meer de aandacht vestigen op de verste achtergrond, die zware, aanhoudende noten die als het ware de symfonie dragen, en tegelijkertijd wil ik heel die menigvuldigheid aan frivole onregelmatigheden prominenter naar voren laten komen, en dus die structuren die beiden bijeenhouden enigszins achterwege laten.

En wat meer inkorten is ook een plan.