Netwerkmensen in een Bourgeoisstad

Er werd een couchsurfing-kerstfeestje gepland. De hele woonkamer werd omgevormd tot een speelkamer. Fabrice had een geschikt spel uitgedokterd voor een 15-tal mensen. Iedereen zou een klein cadeautje meebrengen voor een ander en met allerlei spelletjes zouden de cadeautjes verdeeld worden.

De gasten waren allemaal beleefd en verzorgd, maar ze leken allemaal de eigenschap gemeen te hebben dat ze wat charisma missen – een eigenschap typisch voor couchsurfers en andere ‘verdoofde’ moderne mensen: verdoofd door een leven van televisiekijken en koffiekletsjes met kennissen, een leven zonder diepgaandere connecties, zonder vrienden: een leven gereguleerd door koude, gladde netwerken.

We speelden de spelletjes onder leiding van de nichterige moderator Fabrice. Het was druk en mensen spraken wild en met weinig coherentie. Ik ergerde me wat aan de kinderlijke enthousiasme waarin de nobele couchsurfing-idealen leken te verdrinken. Tegen het einde van de middag was ik uitgeput en van langsom meer woorden gingen aan mij voorbij. ’s Avonds sliep ik als een blok.

Mijn verblijf bij de Jérôme, Fabrice en David ging verder wat geruisloos voorbij. Ik reflecteerde met Jérôme over mijn meest onmogelijke dromen, ik ergerde me aan het gebrek aan openheid en nieuwsgierigheid van Fabrice, en ik praatte met David over de geaardheid van zijn huisgenoten. Het huis waar ik logeerde was tenslotte zijn eigendom. Hij legde me uit dat het een huis was dat zijn familie had gekocht, dat het te groot was voor hem alleen en dat hij altijd al colocatairs had gehad. Toen hij nog studeerde liet hij altijd buitenlandse studenten de vrije kamers gebruiken, maar nu de laatste twee jaren had hij via couchsurfing Fabrice en Jérôme leren kennen en hij vond het wel een goed idee om het huis met hen te delen. Hij tilde er nauwelijks aan dat ze beiden homo zijn. Ik vond het maar wat vreemd, en ik weerhield hem die mening ook niet. Maar hij zei me dat ze hem niks vertellen over wat ze ‘achter hun kamerdeuren deden.’ Ik stemde ermee in dat je die fantasieën van mannen met mannen maar liever niet hoort. Hij zei dat hij een traditionele man was – en van dingen met vier personen zou hij al zeker niks moeten weten (gerekend: hij en zijn vriendin, plus de twee homo’s). “Hehe,” antwoordde ik.

Dinsdag vertrok ik naar Sophie. Fabrice en Jérôme kenden haar, maar ze hadden er weinig goeds over te vertellen. Niks slechts ook, gewoon dat ze nogal luid spreekt – en snel – en veel. Zonder het als een argument in de discussie te werpen bleef ik bij mijn standpunt: ze ziet eruit als een lekker wijf. Ik had die ene foto op haar profiel goed genoeg bestudeerd om in de onfeilbaarheid van mijn oordeel te geloven, een oordeel waartegenover al die homo-oordelen in een oogwenk in het niets verdwenen.

Op weg naar Sophie zette ik me wat schrap. Ik was beducht voor een kille schoonheid. Ik doorliep in mijn hoofd weer de uitwisselingen die we hadden gehad en construeerde in mijn verbeelding een persoonlijkheid. Ze had me in berichtjes soms wat bot beantwoord en ik kon moeilijk haar schoonheid en een zekere warmte in één beeld samenvoegen, of toch niet vanuit wat ik kende.

Toen ik bij Sophie aankwam, werd mijn beeld evenwel aan een bevallige werkelijkheid getoetst. Ik werd vriendelijk onthaald. En ook haar verschijning beviel me. Ze was hartelijk. Het gesprek vlotte, ongehinderd door de ontgoochelingen waarvoor ik beducht was, en ze zette zich naast me in de zetel. Ze was wel direct. Ze verbeterde mijn fouten in het Frans heel direct. Ik zei dat ik correcties wel kon appreciëren, maar ik verzocht haar om me niet meer dan om de tien zinnen op een fout te wijzen, om de simpele reden dat het anders irritant wordt.

Ze liet haar wil zwaar doorwegen in het gesprek en ik trok hier en daar wat tegen om onze relatie wat evenwichtig te houden. Ze gaf die avond een soirée onder vriendinnen en we waren algauw met vijf. De tafel stond vol met flessen drank. Het avondmaal bestond uit drank en een baguette met tapenade en wat chips. We dronken en speelden spelletjes. We raadden namen die op onze voorhoofden kleefden met post-its. Ik was Winny de Pooh maar ik kon het maar niet raden. Erna speelden we een spel met kaartjes waarop een woord stond in het Frans en één in het Engels. We moesten liedjes zingen met die woorden in. Uiteindelijk bleken bijna alle woorden wel ergens in één van de tiental liedjes te staan die we kenden. Ik was nog zo slecht niet.

De vriendinnen gingen slapen en ik keek met Sophie een aflevering van Californication. We keken erna nog één en gingen dan slapen. Ik hoorde ’s nachts allerlei vreemde geluiden maar ik trok er me niks van aan. Ik sliep tot ‘s middags. Niet lang nadat ik opstond, stond Sophie ook op. Ze kwam als een zombie uit haar kamer. Ik nam een douche.

Het appartement van Sophie was groot en ze deelde het met Maud, net als Sophie een studente. Sophie had me al verteld dat haar vriend er meestal bij bleef slapen. Hij stelde zich voor met de boodschap dat zijn vriendin de avond voordien te veel gedronken heeft en een beetje raar doet. Ze volgde niet veel later en sprak als eerste zin: “putain, je suis encore complètement bourrée.” Ik zei hallo.

De vriend van Maud ging verse croissants halen en bracht genoeg mee voor een lang uitgesponnen brunch. We keken wat tv samen. Het regende buiten en het was er niet meer dan een graad of vijf. Binnen was het warm, en meer dan dat, het was entertainend. Sophie had les tot laat in de middag en later gingen Maud en haar vriend ook wat dingen gaan regelen. Ik bleef achter met wat plannen en ideeën die ik wou concreter wou maken en ik besteedde mijn tijd half nuttig, half verwaasd door de hash.

De volgende dag maakte ik gebruik van het zonlicht om een wandeling te maken in de stad. Bordeaux is een bourgeoisstad. De vrouwen in bondjassen, de mannen in lange cabans, allen trots wandelend met de kin omhoog en een rechte rug. En de vrouwen met een purper-rode lipstick, die in feite eerder burgelijk dan verleidelijk was, de mannen met hun mesh. Het grootste deel van de stad werd ongeveer tweehonderd jaar geleden gebouwd. Grote, statige herenhuizen, in een stijl die je ook wel veel in Gent en Antwerpen tegenkomt, en pronkerige kathedralen en overheidsgebouwen waarin veel van de grootsheidswaanzin van het imperialistische tijdperk in werd vertaald. Typisch (neo)classicisme, met zuilen en andere koninklijk uitvergrote details die in feite nergens voor dienen behalve status uit te stallen. Overal zijn sporen te zien van de stadsplanning van weleer, en het is duidelijk dat er genoeg middelen gebruikt werden om die orde aan de huidige smaak en technologie aan te passen.

Toen de avond was gevallen ging ik afscheid nemen van Sophie en nam ik mijn spullen naar de plaats waar ik had afgesproken met Gaël, mijn volgende gastheer. Ik vroeg me af wat hem zou drijven om couchsurfers te ontvangen. Bij Sophie kwam ik alleszins moeilijk aan antwoorden. Ze had zelf nooit met couchsurfing gereisd, ze had er geen plannen toe, en ze was niet geïnteresseerd in culturele of linguïstieke verschillen, tenzij dan in de trotse zin, om haar sterkte op bot te vieren. Zo kapte ze vaak in op mijn zinnen met pietepeuterige correcties; zo vertelde ze mijn fouten aan haar vriendinnen; en zo praatte ze alsof ik me even onder haar vleugels kwam warmen. Ze was een vreemde kip, die Sophie. Onder haar vleugels voelde ik me afkomstig uit een onbenullig stipje niks, ergens te midden van dat grote niks dat vanaf het Franse taalgebied tot ver in die uitgestrekte zwarte einder rondom reikt. Het was alsof er rond het Franse grondgebied een grote kloof bestaat, een grote leegte die uiteindelijk uitgeeft op een gedoubleerde Etats Unis. En hoewel sommigen er zo diep als Quebec of Brussel in afdalen, deed Sophie dat niet. Goed Bordelais hield ze de kin hoog en stelde ze zich op als de maat voor beschaving. Ik had nog een hele eind te gaan.

Een Ier, enkele homo's, en vooral veel superhelden

Ik wou van Toulouse naar Bordeaux al liftend reizen. Pierre zette me af op een oprit langs de periferie. Van daar af aan was ik aan de goede wil van de voorbijgangers overgelaten. Ik trof evenwel weinig goede wil en raakte er moeilijk weg. De koude wind blies scherp in mijn gezicht en ik betrapte mezelf op een nogal beteuterde blik. Ik was me ervan bewust dat dit niet de meest verleidelijke manier was aan een lift te raken.

Ik stond aan een oprit van de periferie met een bordje ‘Bordeaux.’ De periferie ging in de richting, elke langsrijdende chauffeur kon me helpen. Maar ik werd aangekeken met een halfbakken medelijdend ‘je suis désolé mais…’-excuus (zo’n begin van excuus dat door de snelheid van de bewegende wagen nooit tot een betekenisvol argument komt). Ik moest mezelf overtuigen om mijn kin hoog te houden en hun blikken met in een zelfbewuste kracht tegemoet te gaan. Ik veranderde verschillende keren van strategie. Ik maakte een bordje: ‘Périphérie NORD ->Bordeaux.’ En ik wachtte. Wellicht teveel woorden. Ik besloot de kaart van de buitenlandse reiziger uit te spelen en me minder nederig op te stellen – meer bepaald, op zijn Amerikaans. Ik schreef in reusachtige letters ‘NORTH’ op een blad en trachtte met een dwaas maar enigszins zelfzeker-arrogante glimlach bestuurders te lokken. Ik dacht na over al de indrukken die deze pose bij de voorbijgangers zou kunnen opleveren. Ik paste mijn strategie wat verder aan door elke bestuurder het teken te doen met duim en wijsvinger: ‘Een beetje! Gewoon een beetje verder?!’

Een jonge Fransman pakte me mee. Hij moest er eigenlijk de volgende afrit af maar hij bracht me voorbij de eerste péage en zette me af aan het eerste tankstation. Ik stelde me op voor de ingang van de shop. Ongetwijfeld de beste plaats. Ik sprak iedere klant aan met een korte introductie en de vraag om me in de richting van Bordeaux mee te nemen. Niemand was vijandig of onwelwillend en uiteindelijk trof ik een Ier, een wat oudere man met een witte BMW 5 vol rommel. Hij reed terug van een rugbywedstrijd in Carcassonne, terug naar Oxford (de gek). Hij kon me wel even meenemen, zei hij. Het draaide erop uit dat hij me aan een tramhalte vlakbij de ring van Bordeaux afzette. Heel makkelijk. Ondertussen vertelde hij hoe heel zijn leven rond rugby draaide, en hoe hij twintig jaar de Britse luchtmacht had gediend, met name tegen het Iers terrorisme in Belfast. Hij had een mooi gevuld leven gehad, hij was praktisch overal ter wereld geweest, hetzij om gevechtscommando’s op te leiden in parachutesprong, hetzij om als spotter voor een rugbyteam buitenlandse spelers aan te trekken.

In Bordeaux nam ik de tram naar het centrum. Het regende. Het regende al de hele dag. Mijn zelfgemaakt plannetje op basis van iets wat ik op Google Earth had gevonden, bleek wat groter in schaal dan ik dacht, en het wandelingetje dat ik voor ogen had bleek heel wat langer. Ik belde Jérôme. Het bleek al snel dat ik een verkeerd plannetje had gemaakt (naar de staat ‘La Roche’ en niet ‘Laroche’) en ik wachtte hem op aan een tramhalte. Hij liet lang op zich wachten. Het was donker en het regende. Ik bedacht dat mensen hier wat minder snel wegkijken, misschien omdat ze de verleidelijke uitwisseling van blikken minder snel als bedreigend aanzien.

Uiteindelijk kwam hij aan: op rollerskates – in de gietende regen. Hij had een paraplu in zijn hand. Die zwierde heen en weer. Hij leek niet erg stabiel te staan. Ik groette hem. Al snel werd duidelijk dat hij een wat slap handje had, en ook andere eigenaardigheden wezen erop dat hij een wat andere seksuele geaardheid had.

Jérôme heeft Chinese roots, maar is opgegroeid op het Franse eiland Réunion (een piepklein eilandje naast Martinique dat nog altijd officieel een deel van de Franse republiek is). Hij groette me evenwel zachtaardig en ik had niet de indruk dat ik van hem iets moest vrezen.

Hij stelde mij voor aan zijn colocataire Fabrice. David was nog op het werk. Fabrice was klaarblijkelijk ook homo. Hij was iets ouder, ergens in het begin van de dertig schatte ik. – Jérôme was 27, had ik op zijn profiel gelezen.

Het was wat vreemd om tussen twee homo’s toe te komen en ik vroeg me af of ze samen met de andere colocatair, David, een driekoppig liefdeskoppel vormden. Ik kon het me niet voorstellen (zoals het een heteroseksueel betaamd) hoe dat in zijn werk zou gaan. In feite kan ik me niets homoseksueel voorstellen zonder een zekere walging te voelen.

’s Avonds gingen we naar een feestje. Het zou een verkleedfeestje zijn bij iemand thuis. Het thema was ‘superhero’ en iedereen zou verkleed komen zijn als superhelden. Ik ging er stiekem van uit dat ik iets zou terechtkomen met veel vrouwelijke mannen maar ook veel mooie vrouwen.

Het bleek een feestje van een 22 jarig meisje, verkleed als Storm (gespeeld door Hale Berry in de film X-Men). Het was net als Hale Berry een slank, zwart meisje (maar toch net iets minder mooi). We liepen een kamertje binnen op het gelijkvloers. De kamer was lang, wit en rechthoekig en gaf uit op een toog waarachter een keukentje zat.

Eenmaal voorbij de deur was het moeilijker. De gastvrouw groeten ging als vanzelf; die twintigtal genodigden waren een andere zaak. Ik volgde mijn gastheer Jérôme en schudde achter hem aan hier en daar een hand of deelde enkele kussen uit. “Louis” – “Enchanté: Johannes.” “Maria” – “Enchanté: Johannes.” “Julien” – “Enchanté: Johannes.” Zo ging het ongeveer. Ongeveer. Na elke groet kwam nog een wenkbrauwfronsende “Quoi?!” waarop ik dan zei “Je suis Belge. Dis ‘Joan’ ou ‘Jo’ ou quelque chose.” “D’accord.”

Ik liep Jérôme verder achterna en we lieten onze drank achter aan de toog. Het grootste deel van volk stond rond de toog verzameld. Jérôme stelde me voor aan een Italiaans meisje, Maria, verkleed als muis, met oortjes en een neusje. We praatten wat.

Een smurf viel op. Hij had een blauw hemd en een witte broek aan. Zijn armen en zijn gezicht waren helemaal blauw, dezelfde kleur als zijn hemd. Op zijn hoofd had hij een rode kerstmuts, wat hem nog altijd geen superheldenstatus gaf, maar toch al iets meer als een gewone smurf. Andere ‘superhelden’ waren P-diddy (twee), de paus (een student uit Kameroen), Zorro, Asterix, Lara Croft, en nog vele anderen. Ik was superbelg – of toch alleszinds de beste Belg aanwezig. Ze vielen ervoor. Min of meer toch.

Ik dronk een rum-cola en praatte wat met Zorro en later met de twee P-diddy’s. De P-diddy’s waren vooral geïnteresseerd in drugs. Ik rookte wat hash mee en nipte mijn rum-cola leeg. De combinatie met de hash gaf me wat een terugslag. Mijn beginnende kennismaking dreigde in het gevaar te komen, en ik schakelde over naar cola. Ik babbelde een beetje met iedereen. Ik ging ergens zitten en praatte met de mensen naast me, stelde me recht en praatte met de mensen recht tegenover mij, ik ging ergens anders zitten en praatte met iemand die naast me kwam zitten.

Een ‘ssshht’ werd doorgegeven door de zaal. “Als iedereen zwijgt is er muziek!” werd er luid gefluisterd. De speakers van de laptop waren net sterk genoeg om een metalig, sissend geluid door de zaal te voeren dat aan een liedje deed denken. Even werd er meegezongen, even werd er op een ritme bewogen, maar het enthousiasme wakkerde aan en algauw werd er weer boven de muziek uitgesproken. Stephanie, het meisje dat het organiseerde, zei dat ze geen luidere muziek opzette omdat mensen anders gewoon luider zouden spreken en er nog meer lawaai voor de buren zou zijn. Slim geredeneerd, dacht ik. Er was nu al veel op straat te horen.

Ik dronk één van de Leffe’s die ik had meegebracht en praatte wat verder met wat anderen. Meisjes hadden hoge achting voor mij. Enkele meisjes maakten het dubbelzinnige grapje dat erop neerkwam dat ik zowat alle mossels in het kamertje voor het grijpen had. Ze moesten het woord voor woord uitleggen waarna het groepje afdruipend uiteenviel. Mijn succes was misschien te wijten aan het feit dat ik er met een homo was, omdat mijn enige connectie met de ‘echte’ wereld, een homo was. Hij stelde voor mij geen enkele concurrentie voor ten aanzien van de meisjes. Ik had ze voor het grijpen, want hij werd als neuter beschouwd, zoals elke homo voor een meisje, en ik werd als een soort geseksualiseerd supplement beschouwd: een neuter met nog iets – een piet.

Een meisje was geïnteresseerd in wat ik deed. Ik had mijn verhaal die avond al een tiental keren gedaan, en ik vond weinig inspiratie om het wat te variëren. Ik zei dat ik werkloos was, en dat ik zowat overal in Europa ging werkloos wezen. Ze verstond niet dat ik werkloos was en bovendien nog fier op was. Ik vertelde dat ik moeilijk werk kon zoeken omdat ik constant op verplaatsing was en de taal niet goed sprak. Ze bleef aandringen. “Waarom leer je de taal niet gewoon?” Ze vormde geleidelijk aan een oordeel over mij dat aan haar blik te zien niet zo positief was. Ze geloofde haar eigen woorden nog nauwelijks en vertelde een vriendin wat ik er deed. Die zei dat het niet waar was. Ik zei van wel. Haar vriendin vertelde haar vervolgens wat ik haar had verteld, of toch bij benadering: hij reist door heel Europa voor een jaar en doet nu een tour de France en wilt daarna naar Oostenrijk, Duitsland, Italië en Spanje om al die talen te leren en op een persoonlijke wijze in contact te komen met bewoners van het hele continent. “Was dat dan wat ik deed?” vroeg ik me af. Het klonk heel leuk zoals het uit haar mond kwam. Misschien moet ik dat dan maar zeggen in het vervolg.

De smurf had door zijn blauwe verf op zijn armen en zijn gezicht een handicap. Iedereen en alles wat hij aanraakte werd blauw. Hij leek wel radioactief. Een soort van koning Midas (diegene die alles in goud veranderde door zijn aanraking) maar moderner. Iedereen zat al onder de plekken. Hij dronk minder om zich onder controle te houden. Hij dronk cola. En de superheldinnen rond hem wezen er hem steeds nauwlettend op wanneer hij iemand dreigde aan te raken. Hij mocht niet bewegen. Maar hij wou dansen. Hij mocht niet, dus hij zong, samen met enkele superheldinnen. En ze zongen Franse chansons, naar goeie Franse smurfengewoonte.

Storm vertelde me dat haar roots in Cuba lagen. Ze was zwart, Cubaans, en ze had zowat half de wereld afgereisd. Ze hield van reizen. Ze was om die redenen ook bij couchsurfing gekomen. (Die ‘ik hou van reizen’ leek achteraf bezien wel een retoriek om het gesprek in de positieve trant verder te laten gaan, en onze gelijkenissen te benadrukken. Want wat was dat reizen wel voor haar? Wellicht een constant ontwortelen, een constant verhuizen en opnieuw beginnen.)

Het werd later en grappiger, maar we werden ook moe. Jérôme zag er behoorlijk dronken uit. Hij wou nog een laatste pintje drinken voor we op weg gingen en dronk een Leffe. Ik dronk een Heineken en legde het woord ‘afwaswater’ uit in het Frans.

En zo gingen we op weg. Jérôme vertelde dat Fabrice de Italiaanse Maria en haar twee vriendinnen had mee naar huis genomen omdat ze geen slaapplek hadden. Ik hoorde allerlei hints tussen zijn woorden door. Fabrice ging ze in Jérômes kamer te slapen leggen. Ze waren met drie en hij had slechts een dubbel bed. Hij zou dus zelf ergens anders moeten slapen. Maar hij wist nog niet goed waar. Ik zei medevoelend dat dat wel vervelend was voor hem. Ik voelde een conclusie aankomen die ik niet kon dragen en ontwikkelde een twijfelende angst. Voorbarige conclusies of niet? Hij zei uiteindelijk dat hij wel in ‘dat kleine, onconfortabele bedje’ op de kamer van Fabrice zou slapen. Hij leek het echter niet geheel overtuigd te zeggen, en enkel omdat ik met het voorstel kwam aanzetten om bij mij te slapen. Ik wou er niet aan denken, en ik liet hem (met een dubbel gevoel) geruststellend weten dat het hem wel zou lukken om te slapen bij Fabrice.

Het was 4 uur 30 tegen ik sliep. Jérôme liep nog twee keer langs om naar de keuken te gaan. Tegen negen uur ’s morgens kwamen de meisjes naar beneden. Het duurde lang vooraleer ze naar beneden kwamen en ik kon moeilijk slapen met de gedachte dat ze straks naast me zouden staan. Ik verstopte mijn hoofd onder mijn deken, wachtend tot ze weg waren.

Ik sliep wat verder maar werd algauw opnieuw verstoord. Herhaaldelijk. Tegen 12 uur stond ik uiteindelijk op, met David en zijn vriendin aan de ontbijttafel net naast mijn bed. Ik wikkelde me in mijn kimono/peignoir en ging me douchen.

La ville en orange: Toulouse

Ik beeldde me Toulouse in als een grote stad. Ik wist niet in te schatten hoe groot. Wel wist ik dat het een metro had. Daaruit leidde ik af ‘tamelijk groot.’

Van de trein volgde ik de bordjes naar de metro. Het treinstation was groot en modern. Ik had geen kaart en totaal geen idee van het openbaar vervoer, maar ik wist wel dat het zo’n 4 kilometer was naar het appartement van Pierre. Ik kocht een tienbeurtenkaartje voor het openbaar vervoer aan de ingang van de metrotunnel en zocht een plannetje van de stad op. Na een tiental minuten op zo’n een plannetje te staren besloot ik het te wagen. Ik vertrok met een reeks van mogelijkheden voor ogen en met mijn huis op wieltjes achter me aanrollend op weg naar een busstation wat verder.

Ik bereidde me voor op mijn kennismaking met Pierre. Zijn adres bleek naar een groot appartementsgebouw wat buiten het centrum te verwijzen. Hij groette me en droeg mijn tas naar zijn flat. Het was een studio: één grote kamer, met een klein keukentje en een klein badkamertje apart. Het moest volstaan, dacht ik, en ik plofte me in zijn zetel. Pierre bleef rechtstaan.

Ik had dorst, maar ik volgde zijn voorbeeld en stelde me terug recht. Hij woonde in Toulouse vanaf september, om er een master in commerces te doen. De introductie werd verder wat overgeslagen en hij stelde me allerlei vragen in de trant van ‘speel je gitaar?’ ‘welk liedje wil je dat ik speel?’ ‘ken je die artiest, en die?’ Ik wou een goede, ‘beleefde’ eerste indruk maken en antwoordde op zijn vragen. Hij bleek een elektrische gitaar te hebben en hij kende enkele liedjes. Hij wou ze voor mij spelen.

Pierre liet me een plan achter en stelde me voor om ‘s anderendaags ’s middags in het studentenrestaurant te komen eten. Ik bestudeerde het plan en stippelde een tochtje uit. Wat ik zag van Toulouse was weinig interessant. Staten, huizen, auto’s, nog meer straten, nog meer huizen, een autovrije winkelstraat, en dat was het zowat. Ik luisterde wat naar mijn iPod en observeerde wat mensen in hun allergewoonste gangetje. Ik had het gevoel in een sterielere stad te zijn terecht gekomen, vergeleken met meer agressieve en machistische steden als Montpellier en Marseille. Hier liep iedereen ergens naartoe. Iedereen. Zonder omkijken; zonder enkele blikken uit te wisselen om de natuurlijke sociale hiërarchie te bestendigen.

De volgende ochtend vertrok Pierre weer vroeg en ik bleef rustig alleen achter. Ik had hem gezegd dat ik niet weer zou mee-eten in het studentenrestaurant, omdat ik wou gaan joggen. Het weer was evenwel te slecht om effectief te joggen. Ik trok mijn wandelschoenen aan en ging wandelen met mijn hartslagmeter en mijn camera. Ik maakte veel foto’s en probeerde ondertussen mijn hart een gemiddelde van 140 te laten kloppen, wat met mijn conditie geen probleem was. Ik moest zelfs helemaal niet zo snel lopen.

Ik doorkruiste een zuidelijk gedeelte van de stad westwaarts, in de richting de rivier waarlangs deze stad gebouwd is, de Garonne. Hier waren veel oudere gebouwen te zien, gekenmerkt door de opvallende oranjerode baksteen. Ik liep door straten met diamantairs en klerenwinkels van dure merkkleding. Het miezerde, het was geen weer om mensen te observeren.

’s Avonds nam Pierre me mee naar een debat op zijn school, het prestigieuze L’Ecole de Commerces. De school had de politicus Nicolas Dupont-Aignan uitgenodigd, een europarlementslid met een voorgeschiedenis in Parijs. Maar wat een debat heette werd in realiteit eerder een toespraak. Hoewel er een moderator aan elke zijde zat, werd er weinig gemodereerd. Meneer het europarlementslid stootte op weinig weerstand.

Dupont-Aignan bepleitte iets wat niet zo voor de hand lag. Hij was tenslotte tegelijk europarlementslid en overtuigd gaullist. Een gaullist is iemand die – in tegenstelling tot de gemiddelde flamingant – politiek denkt, iemand die de status van de Franse Republiek wil aanzwengelen. Zijn retoriek leek me heen en weer van links- naar rechtsradicaal te slingeren. Hij was een chauvinist, een patriot, zoveel was zeker, maar hij liet zich niet in de typische nationalisten-vallen strikken (misschien wel vooral omdat die vallen door de moderatoren niet goed werden uitgezet). Het ging hem in hoofdzaak over de structuur van de Franse instituties, maar onderliggend kwam het wel (zoals altijd bij populistische sprekers) neer op een soort van superieure identiteit, een superieure Franse (Parijsse?) intellectuele en politieke traditie enzovoort. Het publiek zag niet in dat hun Franse identiteit geen vanzelfsprekend gegeven was – er waren dan ook nauwelijks of geen vreemdelingen in deze école de commerces te zien, laat staan kritische vreemdelingen.

De volgende dag regelde ik mijn afspraak met Romain, die zich het weekend over mij zou ontfermen. Tegen de avond ging ik er naartoe.

Romain wachtte me op aan het metrostation. Hij was vergezeld door Adrian, één van zijn colocatairs. Ze studeerden alle drie voor ingenieur, vertelden ze, en ze hadden alle drie ook couchsurfing.com gebruikt om te reizen. In de zomer hadden ze elk een drietal maanden in een ander continent gereisd: Romain in Rusland en Mongolië; Adrian in Peru; en Pierre in Canada. We aten samen en ik probeerde de gesprekken te volgen. Dat lukte evenwel moeilijk. Ze spraken onderling snel, en over dingen waar ik niet van op de hoogte was. Ze leken mijn aanwezigheid niet echt als een uitwissing te beschouwen, maar eerder een soort wederdienst aan het systeem. Ik was ‘iemand van couchsurfing.’

’s Avonds naar een bar gaan leek mij het leukst, en zij gingen akkoord. We gingen naar een Irish Pub, dronken elk één biertje en speelden wat Jengo (een spel waarin je een toren van balkjes stuk per stok demonteert en hoger opbouwt, waarbij het risico dat hij omvalt dus steeds groter wordt). Na het pintje gingen we slapen.

Toen ik opstond waren de jongens aan het LAN’en: counterstrike. Ik had een afspraak met Hélène (mijn gastvrouw in Perpignan) en we zouden ’s middags de stad wat bezoeken en ’s avonds eventueel uitgaan. Het was zaterdag, en met kerstmis over enkele weken was er veel volk in het centrum. We liepen alle kleine straatjes door en gingen een koffie drinken. Het was wat vreemd om met Hélène in een stad te lopen die ze niet kende. Het was alsof de rollen ineens anders lagen, en ik was beducht om geen romantische signalen uit te sturen, beducht omdat Hélène er in deze context weleens zwaarder aan zou kunnen gaan tillen. We wandelden nog wat en gingen een pint drinken.

’s Avonds gingen we naar een aperitief dat door enkele couchsurfers werd georganiseerd. We dronken er goed door. Hélène en ik hadden graag nog iets actiefs gedaan, iets met wat dansen, maar dat kwam er niet van. Jongeren gaan hier heel wat minder uit zoals bij ons – de prijzen verklaren dat voor een groot deel. ‘Hou je van uitgaan?’ kun je hier daardoor best vertalen door ‘hou je van soirées?’ En dat gaat dan eerder om georganiseerde avondjes bij vrienden met spelletjes, muziek en drank – vaak veel drank – waar dan ook wel al eens wat gedanst en gezongen wordt.

Het werd vlug laat en ik liep met Hélène en haar gastheer mee op weg naar onze slaapplaatsen. Ik sliep de andere kant van de stad. Er reed geen openbaar vervoer ’s nachts dus ik wandelde en wandelde. Ik zag dronken mensen, plaatsen waar feestjes aan de gang waren, en ik had een lange weg af te leggen. Ik kwam een auto tegen die in het midden van de staat stilstond met een draaiende motor, met een slapende vrouw achter het stuur en een slapende man met zijn hoofd op haar schoot. Ik tikte even op het raam. Ze keken wat verdwaast op en ik stak vragend mijn duim omhoog: “Ca va?” Er kwam geen antwoord, uiteraard. Ik haalde mijn schouders op en liep door. Enkele honderden meter verder keek ik nog eens om: de wagen stond er nog steeds, de motor draaiende, de lichten aan. Wellicht dronken.

’s Morgens was ik groggy. De uren slopen voorbij. Mijn volgende gastheer was Paulin. We spraken af ’s avonds om 18 uur. Ik nam de metro naar zijn adres en hij ontving me op meest zachtaardige manier. Poeslief, dat was net wat mijn kater nodig had. En ik had geluk. Ik ontspande me wat in zijn zetel en we praatten gezellig. Hij was om de best mogelijke reden met couchsurfing begonnen. Hij had couchsurfers ontmoet bij vrienden en was zo geïnteresseerd geraakt. Hij nodigde een vriendin uit en we aten samen een tartiflette (samen met de raclette en de kaasfondu een typische schotel op basis van kaas). En ondanks ik herhaaldelijk duidelijk maakte dat ik moe was en weinig zin had in een kroegentocht – gezien mijn kater en mijn wandeling van de vorige dag – liet ik me toch overtuigen om een stapje te zetten. Hij werkte immers steeds laats op weekdagen. Hij werkte in het theater als licht- en geluidstechnicus en werkte van 18 tot 23 uur. Met ons drieën wandelden we wat en we gingen uiteindelijk zitten in een aangename studentenbar om een Leffe te drinken.

Door zijn werk zag ik Paulin weinig 's avond. Een middag gingen we samen wandelen en nam hij me naar een galerijtje die hem erg beviel. Het was voornamelijk georiënteerd op striptekeningen. Er waren veel invloeden van pop-art in te herkennen, en de typische kritieken op onze postmoderne conditie, onze doordeweekse consumptie en oppervlakkige hang naar bevrediging enzovoort. Het smaakte me wel, nog eens wat cultuur tegenkomen die van zichzelf bewust is.

’s Avonds mocht ik een voorstelling bijwonen in het theater waar Paulin ’s avonds werkte. Het was geweldig. Het was bijzonder goed geacteerd, en het stuk zat goed doordacht, menselijk ineen. En na het stuk bleef ik nog wat achter met Paulin terwijl de bezoekers naar huis gingen. Ik hielp hem wat mee het podium opruimen en de afwas van de bar doen. En de acteurs kwamen me met een heel ander gezicht begroeten achter de bar, afwassend. Paulin had me de vorige dag wat ingeleid (hij had zelfs gevraagd iets trager te spreken voor mij) en ze kwamen mij allerlei vragen stellen. Het was vreemd om ze zo de ene moment met een zaal vol toeschouwers te bewonderen en het andere ermee te staan praten over mijn reis. Het leek maar iets kleins en onbelangrijks in vergelijking.

Paulin en ik gingen slapen. De volgende dag nam ik afscheid en ging ik naar Pierre en Céline, een koppel dat wat verder van het centrum woont, in een ruime flat met een tuintje, een hond, en beiden een auto voor de deur. Celine werkt, Pierre studeert nog. We dronken een biertje samen.

Er werd voorgesteld om een schoolvoorstelling in de faculteit wetenschappen bij te wonen. Zoals gewoonlijk zei ik ja. Het bleek echter een nogal bizarre voorstelling te zijn. Het bestond uit monologen van jonge acteur die vertelsels opvoeren over de kindermishandeling die ze zouden hebben doorgemaakt. Heel dramatisch. Maar bizar genoeg werd er tussen de diverse monologen gedanst, en werd het geheel ondersteund door een klein akoestisch live-orkestje. Het was een vreemde opzet. De monologen waren sterk geacteerd, de dans mooi en de muziek origineel en verzorgd, maar het geheel was ontzettend onesthetisch en, erger nog, moraliserend. Het wel leuk om deze jongeren te kunnen observeren maar ik schaamde me wat in hun plaats: wat een schools gedoe.

De volgende dag wou Pierre het wat rustig houden. Het was vrijdag, maar hij wou de dag erop wat doorwerken om wat werk in te halen. Céline was naar haar ouders. We gingen pokeren bij drie van zijn vrienden. We aten samen een geïmproviseerd pastagerecht met een grote toren pannenkoeken als dessert. Na het eten werd een verzameling flessen sterke drank op de tafel uitgespreid. We dronken. Er werd een waterpijp geprepareerd. We dronken en rookten. Jetons werden verdeeld en kaarten geschud. We dronken en rookten en speelden poker.

De volgende dag werkte Pierre van ’s morgens vroeg 7 uur in de woonkamer (terwijl ik sliep) tokkelend op zijn pc. Ik sliep tot ’s middags. Ik maakte me klaar om naar Bordeaux te vertrekken en Pierre voerde me naar een plek om te liften.

Ik liet deze stad achter met een opgelucht hart. Ik voelde me van bij mijn aankomst wat bekneld in het keurslijf dat al de middelmatigheid op me projecteerde. Het enige moment dat ik het gevoel had dat er buiten de grenzen van het massadenken gedacht werd, dat de doos geopend werd en mijn hersenen zuurstof kregen, was in die enkele dagen bij de technicus met de artistieke geest, Paulin. Van Pierre die maar niet kon stoppen over zijn favoriete gitaristen, Romain die me behandelde als een wederdienst aan het systeem, Hélène die misschien wel liefst onder een palmboom wou gaan liggen, het feestje onder couchsurfers waar niks Toulousiaans aan was buiten de wijn, en ook het gezelschap van Pierre en Céline: allen leken ze angstvallig vast te houden aan een zeker middelmatigheid dat ervoor zorgde dat onze gesprekken steeds weer vast dreigden te lopen.

Het effect van al dit vertaalt zich in een nogal neerslachtige vertelling. Maar ja, het maakt het moeilijk om je blik van de bodem af te wenden als je weet dat het schip dreigt vast te lopen. Misschien hou ik er wel een kromme rug van over. Ach ja. Ik heb nochtans geprobeerd om Pierre te stimuleren om zijn muzikale horizonten wat uit te breiden door over mijn passie voor muziek te spreken, ik heb geprobeerd om Romain te betrekken bij wat ik deed, ik heb geprobeerd om Hélène wat ‘zingevende’ boeken aan te raden, en ik heb geprobeerd om op Pierre en Céline interesses over te dragen aangaande de diversiteit aan culturen die ons continent bieden. Maar de gemiddelde Dr House- of Sex and the City-aflevering heeft simpelweg een grotere impact op de levens van deze mensen dan die enkele dagen dat ze met mij samenleven. Misschien kan ik beter op reis gaan tussen de sets in Los Angeles. Trouwens, 'La ville en rose' is eigenlijk oranje.

Pssst! Perpignan is eigenlijk een postkaartje!

Na het weekendje Lozère was ik behoorlijk uitgeput. De laatste twee dagen in Montpellier nam ik wat rust en gingen dan ook wat onopgemerkt voorbij. Ik schreef wat, ik zocht wat adressen voor mijn volgende couch, en ik deed wat kleine noodzakelijke dingen: ik waste mijn slaapzak, ik hielp de verwarmingsketel in gang steken en ruimde wat op. Enzovoort.

Ik vertrok uiteindelijk dinsdag tegen 17 uur. Het vertrek viel me wat zwaar. De laatste 10 dagen was ik me op mijn gemak beginnen voelen bij dit zachtaardig groepje studenten. Terug naar de harde werkelijkheid. Ik prentte mezelf in dat deze ontmoetingen allemaal winsten waren, en dat het afscheid geenszins een verlies is. Zeg nooit “Vaarwel,” maar zeg “A+++!” (A plus tard – tot later. “Vaarwel” verstaan ze hier trouwens toch niet.)

De TGV zoefde me Catalonië binnen, op naar de stad Perpignan, de eindbestemming van deze trein. Het ging uiterst vlot. Ik liep met de massa mee het station uit. Het was inmiddels donker. Een kille, gure wind blies de massa uiteen. Velen werden opgewacht door auto’s. Hélène zou mij eveneens komen oppikken aan het station. Het daagde me dat ik niet wist met welke auto ze reed, en ik niet wist hoe ze eruit zag, op een close-up van een half gezicht na (haar profielfoto). Ik wachtte. De massa vloeide langzaam af in de verschillende richtingen waarop het stationsgebouw uitgeeft, eenzaam te voet, in auto’s, in luidruchtige bendes met Noord-Afrikaanse roots... Ik belde Hélène op. Ze was op weg. Ik dook wat dieper weg in de kraag van mijn jas en wachtte. Ik hield een nauwlettend oog op mijn bagage terwijl ook de laatste Noord-Afrikaanse macho het afdroop.

Een nieuwe Renault Clio stopte voor het voetpad. Iemand groette me zwaaiend. Een meisje. Het was Hélène. Ik opende de passagiersdeur en ze groette me opgetogen. Ze vroeg me hoe mijn naam werd uitgesproken. Na verschillende pogingen besloot ik in haar plaats: “Johan, Johannes, Jochen, wat maakt het uit: ik versta u!” en ging in de passagierszetel zitten.

Het viel me op dat haar profielfoto’s ‘mooie foto’s’ waren. Ik zou ze op straat nooit herkend hebben met louter die twee foto’s voor ogen. Ze had een bleek, wat vaal gezicht met onuitgesproken karakteristieken. Maar ze sprak net zoals ze schreef in onze email-correspondentie: geestig, geamuseerd en immer opgetogen. Haar oogjes schitterden als ze sprak en ik voelde me warm onthaald. We zouden iets simpels eten en vroeg gaan slapen want ze was moe.

Haar flat bevond zich in een buitenwijk van de stad in een uitgestrekt complex van gelijkvormige rechthoekige blokken. Het was lelijk, maar haar warme, ruime, en – belangrijk: - nette flat maakte veel goed. Het was smaakvol gedecoreerd met rood- en oranjekleurige doeken. Het had iets gezelligs, iets wat ik al even niet meer gezien en gevoeld had.

Hélène huurde de flat samen met een vriendin die met enkele vrienden op vakantie in Spanje was. Ze vertelde me dat ze nog nooit iemand ontvangen had als ze er op haar eentje was, en dat ze er wat twijfels bij had. Ik zei dat ik het begreep – en vulde aan dat ze van mij niks hoefde te vrezen: tenzij roofmoord, verkrachting, of een pijnlijke marteldood, en dat ik eigenlijk een seriemoordenaar was die heel couchsurfing.com wil uitmoorden. Niet zonder enig misverstand besloot ze me toch een sleutel te geven zodat ik kon uitslapen, en zodat ik kon wachten op de warmte van de middagzon om de stad te gaan verkennen. Het was dat of op straat van acht uur ‘s morgens. Ik liet de grapjes verder achterwege.

Als aperitief dronken we iets wat ze notenwijn noemde, een likeur die ze uit het dorp van haar grootouders had meegebracht. Het was lekker. Ze was wat jaloers op wat ik deed. Zelf had ze dat altijd wel willen doen, zei ze, maar nooit de kans ertoe gehad. Na haar stage kon ze op diezelfde plaats direct vast beginnen werken, een chocoladefabriek, en ze kon die kans niet laten schieten – alhoewel ideeën van vrijheid en avontuur al langer lagen te rijpen in haar geest. Ze was wat jaloers, ondanks ze duidelijk niet dezelfde keuzes zou maken. Ik gaf ze goesting om te reizen, om vrij te zijn, om dromen van avontuur en expeditie na te jagen. Mijn anti-exotische filosofie vond weinig vruchtbare voedingsbodem.

Haar vriend deelde vele van die ideeën, zo bleek. Hij woonde ondertussen al geruime tijd in Australië, en drong er geregeld op aan om hem te komen vergezellen. Maar zij had nu nog maar net een degelijke job gevonden en wat van een stabiel leventje opgebouwd in Perpignan, en ze had serieuze twijfels. Haar twijfels over haar relatie zou ze me later nog opbiechten.

We aten een bescheiden hoofdgerechtje bestaande uit pasta en diepvriesgroenten waarna ze me fier een collectie kazen liet proeven. Het is iets typisch voor Franse jongeren om het hoofdgerecht sober te houden maar erna met kaas en ook een dessert te komen aanzetten. Ik heb niettemin nog steeds die gebruikelijke neiging om me vol te steken met het hoofdgerecht, ’t is te zeggen, met die pasta met bloemkool, of rijst met aardappelen, of een taart van aubergines, of wat het ook is dat ze hier een hoofdgerecht noemen. Ze had een flan van chocolade gemaakt als dessert: heel lekker.

Ze raadde me verder nog allerlei bezienswaardigheden aan en plande zowat het hele verloop van mijn verblijf. Maar het werd al vlug laat en we kropen met oog op al het nieuws dat de volgende dagen zouden brengen onder de wol. Ik sliep in het bed van Gwen, in een eigen, afgescheiden kamer. Ik werd voor het eerst in lange tijd niet al rillend wakker en sliep uit tot halfweg de volgende dag. Ik voelde me even wat schuldig dat ik het uitslapen boven mijn reisavonturen verkoos. De moeite die ik de vorige dag had om mijn gastvrouw te overtuigen van mijn motieven om te reizen vertaalde zich wat in een schuldgevoel: ze was er kennelijk in geslaagd haar drang tot ‘toeristisch avontuur’ op mij af te stralen. Ik besloot uiteindelijk dat zoiets niet bestaat, dat ‘toeristisch avontuur’ nog steeds niet meer is dan een product van onze collectieve verbeelding. Maar het bed was zo lekker zacht en warm… en ondertussen was mijn gastvrouw al halfweg haar werkdag.

Ik kon mezelf moeilijk overtuigen. Gewoon iets doen wat een serieus toerist betaamt, dacht ik, en ik vertrok naar het centrum. Ik nam mooi gecomponeerde foto’s van palmbomen. Ik miste enkel nog een wit strand en een ontvoogde slavin die voor enkele eurocents de hele dag met palmbladen wuifde. Ik moest een andere fantasie zoeken. Liefst één die we allemaal koesteren (en waarmee ik U jaloers kan maken, tiens!?).

Maar het was koud en winderig. En vanuit de kilblauwe hemel straalde de zon niet meer dan een minimum aan warmte om me gemotiveerd te houden. Ik hield even halt en keek naar boven, en ik dacht heel even om die gele bol eens te bedanken. Maar ik realiseerde me dat de aarde wellicht ooit in haar genadeloze vlammenzeeën tot zijn einde zou komen. Fuck you too, dacht ik, en volgde een route langs de bezienswaardigheden die ik met Hélène op een plannetje had uitgetekend.

De oostelijke helft van de stad wordt hoofdzakelijk bevolkt door Noord-Afrikaanse types – zigeuners, zei Hélène me, maar aan de hoofddoeken te zien zijn het dan wel geen Roma’s, maar eerder Algerijnen, Berbers en Marokkanen, of althans zigeuners van aldaar. De onderhouds- en schoonmaakdiensten van de stad deden in deze wijken duidelijk minder moeite. Afval en rommel op straat, roestige verlichtingspalen, bouwvallige gebouwen, er was een probleem. Ik nam mijn notieboekje en noteerde in grote drukletters: PROBLEEM!!!, en ik nam wat foto’s van het staatbeeld.

De winkels lagen grotendeels geconcentreerd in het westelijke deel van het stadscentrum. Het was er gezellig. Het leek wat op Aix-en-Provence: veel smalle steegjes en rustige pleintjes waardoor en -over kleine groepjes lopen te flaneren. Mensen waren er opvallend modieus en modern gekleed: het is alsof de traditionele klederdracht van de ene helft van de stad een terugslag heeft op de andere helft, alsof de hoofddoeken en de korte rokjes samen een natuurlijk evenwicht vormen.

Tegen een uur of zes ging ik terug het appartement opzoeken. We sloten de avond af op het appartement van Hélène met een aflevering van de reeks Californication. Het bleek een sterke serie, over een schrijver in Los Angeles die de ene naar de andere vrouw verleidde louter door zijn roem, maar onderwijl te weinig produceerde om zijn faam hoog te houden.

De volgende dag sprak ik af met Séverine, een meisje die ik via couchsurfing had gecontacteerd om iets te gaan drinken en de stad wat te verkennen terwijl mijn gastvrouw werkte. Séverine bleek een klein brunetje. Ik was haar uiterlijk vergeten te bestuderen op haar foto’s en had totaal geen idee wat voor iemand het zou zijn. Ik had wel de interpretatie van mijn indruk onthouden, namelijk dat ik ze mooi vond. Iemand groette me nogal onverwacht. Ik stokte even en gaf mezelf gelijk dat ze wel mooi was: ja, het is Séverine. Ik was onvoorbereid. De introductie begon weer vanaf nul: “dus wat kom je hier in Frankrijk zoeken in de kou?” – “Euhhh, mja, wat kom ik hier eigenlijk zoeken?” Ik wist het even niet meer. Maar het vlotte uiteindelijk wel en een biertje bevorderde dat alleen maar. We praatten over taal, over reizen, de gebruikelijke onderwerpen, de Belgische politiek, het milieu enzovoort.

Van Séverine ging ik terug naar Hélène. Ze had afgesproken met enkele collega’s om iets te gaan drinken in een trendy bar, Cosy. Het was er verzorgd en hypertrendy ingericht. Alles design, alles glamoureus en hip. Maar de hipheid schitterde door in de prijslijst. De collega’s dronken allemaal cocktails van 9 euro 50. Hélène raadde me iets regionaals aan, Banyuls, en ik liet me overtuigen. Dit was goedkoper: 5 euro voor vijf nipjes. Wel een mooi glas.

De avond verliep wat oppervlakkig en oninteressant en de volgende dag nam ze me naar Collioure, een romantisch oud vissersdorpje met kleurrijke gebouwtjes en reusachtig kasteel in het midden van de stad. Prachtig. Ik trok foto’s terwijl de zon onderging. Vaderlief belde maar ik wimpelde hem af met de boodschap dat ik foto’s moest maken. Ten slotte maken de echte herinneringen zichzelf niet. De zonsondergang, en vooral zoals die de wolken met tinten van rood en purper kleurde, leende zich goed om die geïdealiseerde geschiedenis te imiteren die vaak op postkaartjes te zien is.

’s Avond gingen we weer naar dezelfde bar als donderdagavond. Er werd een trektocht gepland voor de volgende dag. We zouden vroeg moeten vertrekken, dus werd de feeststemming al snel wat getemperd. Onze trektocht ging van start onderaan een bergflank van het kuststadje Banyuls. De sfeer viel wat tegen. We waren met zeven. Degene die de leiding nam zei klaarblijkelijk graag “dac” in plaats van “d’accord,” en “affirmatif” in plaats van “oui.” Verder was hij ook heel fier op zijn uitrusting. Zijn persoonlijkheid (of net het gebrek eraan) had het zwaarste gewicht in de groep. Ikzelf vond het nogal flets en vervelend al dat formeel gepraat over welke aankopen hun delicate verwachting het meest bevredigden. Hij had iets weg van een beroepsmilitair, maar dan zonder bierbuikje en iets narcistischer. We liepen naar de top, we aten, we namen enkele mooie foto’s en gingen terug naar beneden.

Veel mensen met een hoog diploma en een veeleisende werksituatie, zoals Hélène en haar collega's, lijken enigszins een gepolariseerd leven te leiden. Maximaal van het leven profiteren lijkt in de praktijk in te houden dat men nerveus van het ene uiterste in het andere overgaat: van keihard, hersenloos werken naar passioneel, en al even hersenloos ontspannen. Ze zien er evenwel geen polariteit in. En dat is net de kern van het probleem. Ze leven immers steeds in het vooruitzicht van ontspanning. De commerce speelt daar natuurlijk gretig op in. En dat vooruitzicht wordt zo algauw geïdealiseerd. Oneindige reizen, oneindige gevoelens van oneindige vrijheden... Dat ideaal staat weliswaar veraf van enige concrete menselijke situatie. En als het al ergens op terug te voeren is, dan is het wel op fantasierijke media,van postkaartjes tot televisie, met al de verwachtingen en verlangens die ze impliciet in zich meedragen.

Ooit werd het theater en de beeldende kunst zo geloofd voor haar reflecterend vermogen: het weerspiegeld iets waar we anders voorbij kijken, iets wat we zelf zijn. We zien er immers mensen in de greep van bepaalde emoties die we ook in onze eigenste levens bespeuren. We zien, we leren, en we leven voort. Nu leven we met beelden, ze maken deel uit van onze leefomgeving en we zien er onszelf van langsom minder in weerspiegeld. We leven met beelden en een collectieve verbeelding die bitter weinig van onszelf tonen, maar ons eerder in de rijkdom van een veraf gelegen horizon doen geloven, een horizon van postkaartjes en melige televisiedrama's, een horizon van pornosterren en prinsen op witte paarden, een horizon waartegenover al hetgeen waar we ons hier druk over maken vervaald. We leven met onze blik quasi onophoudelijk gericht op die horizon. Niets heeft nog een werkelijke diepte tenzij die oneindig veraf gelegen horizon zelf - of dan uitgenomen op het moment dat we er onze blik van afwenden om iets voorlopigs te doen.

Dat voorlopige was in mijn geval mijn bezoek aan de stad Perpignan. Eigenlijk schijnt de zon in Perpignan. Eigenlijk is het steeds dertig graden in Perpignan. Eigenlijk... is Perpignan een postkaartje. Wat ik zag een meemaakte was dus maar iets voorlopigs - naar de verwachtingen van een doorsnee hooggediplomeerde werkmens.

Poussière de merde

De volgende dag vertrokken we vroeg. Sylvain en ik gingen te voet naar Jimmy. Het was koud. We laadden samen zijn Renault Twingo helemaal vol en gingen Anne-Christine ophalen. Even wachten. Met vier in de auto gingen we vervolgens naar het huis van Jimmy’s ouders. We laadden alles terug uit en namen de tenten en het kampeergereedschap mee naar de ‘Fac,’ waar we met de anderen afgesproken hadden. Ik was benieuwd de gezichten te zien van de jongens en vooral de meisjes waarmee ik het weekend zou doorbrengen. Aan een gezicht valt uiteindelijk zoveel af te lezen (om niet te spreken van de kledingsstijl). Ik was wat bevooroordeeld. De mensen die ik al gezien had, Anne-Christine, Guillaume, Jimmy en ook Sylvain, waren mooie mensen, met een zeker gevoel voor esthetiek. De anderen kwamen nauwelijks in de buurt van dit niveau. Een paar macho’s, een paar slonzig gekleede types, wat truttige meisjes… De eerste indrukken waren niet erg prikkelend. Het Vlaamse meisje heette Leen. Ze bleek Gents te zijn. Ze sprak mijn taal, mijn taal helemaal. En dat voelde comfortabel.

Sylvain stond zijn plaats in de Twingo af aan Guillaume en kroop bij drie meisjes in de auto. Guillaume is een heel aardige kerel. Hij had een goed zich op wat ons te wachten stond en speelde met veel humor in op de koude en regen die ons te wachten stond. We pikten wat bagage op bij Jimmy thuis en reden in colonne naar Lozère. Ik viel al snel in slaap.

Ik de auto was het aangenaam warm. We reden de bergen binnen en over. Het landschap was vreemd. De bergtoppen waren als heuvelachtige plateaus. De baan slingerde door diepe, stijle kloven naar boven. We zagen de gieren (les vaultours) vanuit de auto. Ze zweefden ter hoogte van de rotsen die de bergtoppen sierden. We reden een smal bochtig baantje op, verder naar boven.

Plots leek het berglandschap achter ons te zijn. We waren in een heuvellandschap beland dat qua begroeing erg lijkt op wat te zien is in de Provence. Bijna uitsluitend naaldbomen, een ruwe rotsbodem met weinig grassen. Guillaume legde uit dat de bomen allemaal behoorlijk jong waren. Tot voor enkele tientallen jaren waren er hier bijna geen bomen te zien. Schapen verzorgden de grootste bron van inkomst. De bomen werden gekapt om plaats te maken voor het heideland dat de schapen voedde. In de laatste jaren waren de schapen onrendabel geworden en zijn de landbouwers zich op andere zaken gaan richten. De bossen hebben Lozère weer overgenomen.

Op een hoogte van ongeveer 1000 meter parkeerden we onze auto’s. De koude wind raasde door onze kleren. De wolken hinderden de zonnestralen. Dit was de koude waarop we ons mentaal hadden proberen voorbereiden. Maar om de koude te overwinnen is weinig mentale kracht gebaad. We bibberden, sprongen, huppelden… En we merkten nog eens op dat het echt wel koud was.

Een klein wandelingetje bracht ons bij een grasveldje dat wat in een kom lag, omringd door bomen. De wind was minder hier. Er was een plek gemaakt om een kampvuur te maken, met boomstronken rond om te zitten. Ons eigenlijke plan was om bij de grotten te kamperen, maar er was wat tijdsdruk: we wouden de vale gieren aan het werk zien van bij het observatorium en het was belangrijk dat we daar op tijd waren. We zetten onze tenten snel op en aten een middagmaal. Ik deed mijn thermisch ondergoed, de geleende wanten en wollen trui aan. Dat was beter, al bleef de wind zich door de textuur van mijn broek een weg banen in een verfrissende baan rond mijn benen. We aten – zoals gewoonlijk – brood en kaas.

Het observatorium was gesitueerd in een scherp uitgesneden kloof die verder naar de mediterrane laagvlaktes voerde (logisch, als je weet dat dit het werk van een rivier is). De vader van Guillaume was er onze gids. Hij had een duidelijke passie voor de dieren ontwikkeld en vertelde over het verdwijnen en de herintroductie van de verschillende soorten (en hun verschillende formaten, met vleugelspannen tot drie meter), over hun voedingsgewoontes (kadavers), over het gedrag dat tot de pikorde leidt enzovoort. Hij leek steeds weer bij een persoonlijke filosofie terug te komen. – Ik was omringd door een gezelschap dat zich ‘de naturalisten’ noemde. Hij trachtte de al te wetenschappelijke, de al te specifieke en vakidiote kijk aan de kaak te stellen en ons een boodschap van liefde mee te geven. Ik had graag scherp uitgehaald en zijn romantische visie onderste boven gehaald, maar aangezien mijn tong nog steeds enkel zachte dingen doorsnijdt bleef ik maar wat in mezelf grommen, en liet ik het wat van me afglijden.

Op videobeelden zagen we enkele vogels in acties. Het observatorium stond in contact met een vijftal cameraposten in de buurt die samen een groot gebied omspanden. Later keken we zelf door verrekijkers, maar veel was er niet te zien: wat grote vogels die lui door de lucht zweefden.

Het werd vlug donker en na een laatste poëtische bespiegeling van onze gids (een muzikant van opleiding overigens) hielden we het voor bekeken. Het was ondertussen beginnen sneeuwen. De nacht was zwart. De sneeuw zou het heel moeilijk maken om een kampvuur aan te steken. We reden naar de kampplaats en enkelen gingen op verkenning naar de grotten. Ik bleef achter met het merendeel van de groep. Enkelen probeerden een kampvuur te maken. Tevergeefs. Anderen zetten de grote tent op: een tent waarin we allen konden staan. En dat deden we dan ook. We gingen in de tent staan (de grond was nat dus gingen we niet zitten). Het was koud. We dronken wat bier.

De resultaten van de expeditie lieten even op zich wachten. Toen ze terugkwamen werd de beslissing snel gemaakt: we zouden onze tenten achterlaten en met ons slaapgerief naar een grot trekken. Ze was groot genoeg voor ons allen en het was er warm. Slechts één nadeel: ze werd in de zomer door schapenhoeders gebruikt als stal en de grond was dus helemaal bedekt met schapenkeutels.

Een kwartiertje wandelen bracht ons bij de grot. De wandeling was avontuurlijk. Slechts enkelen hadden licht, het sneeuwde hard, en de ondergrond was rotsig en allesbehalve vlak. Niettemin was er een leuke ambiance aanwezig: er was niets wat een goede maaltijd en enkele flessen drank niet konden oplossen.

De grot was inderdaad groot en comfortabel. Het was een horizontale kloof met aan de ingang een doorsnede van een meter of tien, en na enkele meters een versmalling en verlaging die uitgaf op een soort zaal waar de lucht voelbaar enkele graden warmer was. De grot was droog, en elke voetstap genereerde een wolk van ‘poussiere de merde.’ – Niet erg gezond. Ik nam me voor buiten te slapen. Vele anderen volgden mij daarin.

Met enkele droge resten hout staken we een vuurtje in gang. Enkele anderen ging vers hout sprokkelen. Dat verse hout was evenwel nat, wat veel rook gaf. Nog enkele anderen hielden zich bezig met het avondmaal: rijst met bolognaisesaus. Ik dronk wat wijn mee aan het kampvuur en ging geregeld eens gaan kijken of de koks geen hulp nodig hadden. Jimmy gaf er kennelijk niet om dat de groep wat uiteenviel en hij hield zich in eerste instantie bezig met het koken. Kleine groepjes vormden zich, een delegatie rond Jimmy de kok, en een delegatie aan het vuur. Ik schipperde wat tussenin, ook omdat ik beide groepjes best wel gezellig vond.

We aten de rijst bolognaise uit de bekertjes die we voor de wijn hadden gebruikt. Mijn bekertje zat al vol ‘poussiere de merde.’ Ik wastte het even uit en vulde het met rijst. We aten er, naar goede Franse gewoonte, een brood bij.

We vonden langzamerhand elk een plaatsje in de buurt van het vuur en er werd gezellig gepraat en gedronken. Een klein groepje nestelde zich achterin in de grot en speelde wat gitaar (het was immers te koud bij het vuur voor de vingertjes). Er werd gedronken en gediscussieerd over allerlei onderwerpen, zowel van biologische als van niet-biologische aard.

Ik was geen vreemde in de groep. Hoewel het allemaal biologen waren die hun studies in Montpellier deden, kende niet iedereen elkaar. Er waren zowel tweede- en derde- als vierdejaars studenten. Dat kwam goed uit voor mij – al was ik gekend als ‘de filosoof.’ Sommige vragen waren dan ook onvermijdbaar. Zoals die goeie oude: ‘Vertel mij eens de filosofie van … ?’ (De filosofie van wat je doet, de filosofie van de natuur, de filosofie van de mens enzovoort.) Stuk voor stuk onzin. Ik dacht terug aan wat iemand zei in het observatorium als antwoord op Guillaume’s vader zijn vraag: ‘Wie is de grootste vijand van de natuur?’ De mens. Jeetje, de mens heeft met al zijn categorieën ook de natuur uitgevonden. De natuur is uiteindelijk een menselijke categorie. Dus hoe kan de mens de vijand van zijn eigen categorie zijn? Liggen er hier bepaalde waarden onevenwichtig verdeeld misschien? Maar goed, ik ben er niet op ingegaan. Gelukkig spreken ze que du Français.

Tientallen discussies later trok ik als één van de laatste het poussière de merde-gat binnen op zoek naar een plaatsje om mijn matje uit te rollen. Het kampvuur had de grot gevuld met een zware rook. – Niks dat die drank niet had opgelost!

Enkele uren later werd ik al rillend wakker. Ik verlegde me, ik legde me in foetushouding, ik kroop met heel mijn lichaam in de onderste helft van mijn slaapzak, ik rolde en ik bibberde… Tevergeefs.

Ik hoorde ondertussen stemmen buiten, opgewekt en monter. Ik rook dat ze het vuur terug hadden aangestoken. Ik zag de rook dansen in het licht aan de opening van de grot. Het bleef koud. Ik stond op en kleedde me aan (ik trok mijn wollen trui en broek boven de andere laagjes). Mijn hoofd deed pijn. Toch iets teveel gedronken? Misschien was het de combinatie met de rook wel. Hoe dan ook, ik voelde me mottig. De grot was beginnen lekken. Mijn kleren waren klam en kil.

Het ontbijt bestond uit poussière de merde met rook en nog wat: brood met bevroren Nutella. We ontdooiden de pot aan het kampvuur en rilden wat neerslachtig. Na de maaltijd kropen we op de grot. We hadden een prachtig uitzicht van boven de grot. Het was de top van een heuvel. Enkele schaarse zonnestralen braken door de wolken. We warmden ons dankbaar.

Op het dagprogramma stond een wandeling. Guillaume trok het voortouw en ik trok het grote deel van de tijd met hem op. We spraken over het Franse plattelandsleven, het chauvinisme en de Franse attitude tegenover de rest van de wereld (namelijk: is dat wel interessant? ze kunnen niet eens Frans?!). Hij heeft veel humor, en tegelijk had hij ook het geduld om me mijn zinnen te laten bouwen. De wandeling warmde me op en deed me mijn ergernissen wat vergeten. We zagen weinig gieren, maar wel een adembenemend landschap van gekke rotsformaties, van bogen en torens, en overhangende kliffen en mysterieuze grotten. Spijtig dat de batterij van mijn fototoestel op was.

In de namiddag sneeuwde het weer. Het bleef nog steeds niet liggen. Tegen de avond verdween de horizon in een dikke mist. We bezochten het gehuchtje waarin Guillaume was opgegroeid. Het leek er enorm doods (het was dan ook een zondag).

Het werd donker en we reden weer richting Montpellier. Het duurde zes minuten voor de blazers warme lucht in de auto begonnen te blazen. Heerlijk. Niet veel later viel ik in een diepe slaap. De warmte deed enorm deugd. Ik kreeg een wat incoherent gevoel van ‘ik ga blij zijn als ik thuis ben.’ Het was de eerste keer dat ik zoiets dacht.

Terug op het appartement genoot ik een heerlijk warme douche. Het appartement was zoals gewoonlijk wat koud (ze hebben de verwarming simpelweg nog niet aangezet), maar een nachtje in schapenstront plaatst wel het één en het ander in perspectief. Alhoewel ik nog lang niet thuis ben en die stugge associatie van thuis met een aangename warmte moeilijk kan ontzenuwen, heb ik wel wat geleerd om mijn situatie hier te relativeren. Mijn zwerftocht is een luxueuze reis. Het avontuur ligt louter in het feit dat heel erg wat van het toeval afhangt – en, uiteraard, dat weinig mensen bereid zijn om iets nieuws en vreemds ongeconditioneerd hun levens binnen te laten dringen. Maar de frisse appartementen, de onhygiënische gemeenschappelijke ruimtes in de colocations, en mijn dieet van schimmelkaas en rijst en deegwaren (zonder vlees en frieten), dat is allemaal betrekkelijk. Het kan nog veel erger. Uitzichtloos koud lijden bijvoorbeeld, of slapen in een stofwolk met een neus vol rook en poussière de merde. Deze vormden samen anders wel de juiste omstandigheden om het Lozèriaanse nondedjoe te leren uitspreken.

Welkom in de transitzone

Ik had een rendez-vous met het Zweeds meisje dat ik had leren kennen L’Australien op de Comedie, het centrale plein in de stad. Karin heette ze. Ik was wat bang dat ik ze niet zou herkennen, maar zodra ik haar zag wist ik het weer. Groot, bruin haar, heldere felblauwe ogen. Mijn ietwat vervaagde herinnering werd levend. Ze was net gekleed en licht gemaquilleerd.

Ik groette ze met drie kussen, ‘de Franse manier.’ Ze zei me dat ze verkouden was. (Ik vroeg me af waarom ze dat zei, ze leek me helemaal niet ziek.) Ze botste herhaaldelijk zachtjes tegen me aan, en ze bleek niet verlegen te zitten om wat lichamelijk contact. We liepen naar de Jardin des Plantes. Er was heel wat meer volk dan de dag voordien, maar we hadden een aangename tijd. We gingen op zoek naar een spook dat ze dacht gezien te hebben de nacht voordien. Ik maakte veel grapjes en zag overal aanknopingspunten om van onze omgeving een grappige plaats te maken. Mensen in het park met dreadlocks die op een grasperkje zaten te keuvelen werden zo een plantensoort genaamd ‘pelouse’ enz. (De Jardin des Plantes staat vol bordjes, en op het grasveld staat ‘Pelouse’.) Na het park liepen we wat door de stad, pratend, rondkijkend. Ik voelde jaloerse ogen op mij gericht worden. Een vreemd gevoel: ik ben niet gewent om meisjes als mijn eigendom te beschouwen, en al zeker niet om ze als zodanig te verdedigen.

We kochten en pannenkoek en gingen weer in het kleine parkje zitten waar we onze wandeling begonnen. Ze zei wat dingen waarvan ik verschoot, cynisch dingen, dingen die van een sterk relativeringsvermogen getuigden, dingen waarmee ik me makkelijk kon identificeren.

We namen wat ongemakkelijk afscheid. Het drong tot me door dat die verkoudheid die ze beweerde te hebben een excuus was om me niet te moeten kussen. Ze had zich wellicht voorgenomen me niet te kussen. Misschien was ze bang om te emotioneel gehecht aan me te raken.

Terug op het appartement was ik wat moe en afwezig. Ik had weinig zin om bellotte te spelen of om me in hun conversaties te verdiepen. Het was ook moeilijk om me uit te drukken in het Frans, na een hele middag in het Engels te babbelen. Ik vertelde het hun ook dat het voor mij veel moeilijker is om me in het Frans los, genuanceerd of met humor uit te drukken. Sylvain nodigde me uit om het volgende weekend mee te gaan kamperen in Lozère, één van de dunst bevolkte departementen van Frankrijk, een goede honderd kilometer ten noorden van Montpellier.

De dag erop namen Sara en Chareline afscheid. Er bleef weinig volk over in het appartement en ik nam een dagje rust. ’s Avonds gingen Alex en ik gingen mee met Sylvain naar Jimmy, de organisator van het weekend. Ze gingen het weekend voorbereiden. Jimmy bleek een echte extreme-sport-liefhebber. Groot, gespierd, en zijn kamer hing vol van foto’s van klimpartijen, waaghalzerij met ski’s, mountenbikes, surfplanken... Hij verwelkomde me joviaal. De planning ging grotendeels aan mij voorbij. Ik ving wel op dat het wel koud en nat zou zijn – niet ideaal. Maar we zouden met 18 zijn, 18 biologen. En dat leek me leuk te worden.

Ik had de volgende dag een afspraakje met Karin op 15u30. Ik maakte me klaar en ging naar haar. We wandelden wat en gingen iets drinken. Het verliep niet zo vlot als vorige keer. Ik had wat teveel met mijn neus in de boeken gezeten en was wat verdwaasd.

De ochtend nadien werd het vroeg: ik ging mee met Sylvain naar de les. De ‘Fac’ was een enorme keten van grote balkvormige klokken, verbonden door een netwerk van overdekte wandelpaden. Alles in beton, duidelijk architectuur van de jaren 70. Ik ontmoette enkele van zijn vrienden, enkele jongens die er de volgende dag ook zouden zijn in Lozère. In de les waren een 20-tal andere studenten. Het was leuk om eens een verzorgd Frans te horen praten. Ik voelde me al snel ‘terug op school’ en de sfeer voelde opvallend vertrouwd aan. Ik kon mijn aandacht er evenwel moeilijk bijhouden. De conservatie van geneeskrachtige plantensoorten in Nepal boeit me dan ook niet echt. Ik maakte een schema van wat ik zou doen de komende weken en ik schreef wat gedachten neer over de ‘Franse tijdsgeest.’

’s Namiddags liep ik wat rond in de transitzone die ooit een stad was. Het is een moderne stad, met vele blitse architecturale constructies waarvan het doel aan me voorbij ging. Er was veel wind en het was koud. Hoofden werden diep in vestkragen teruggetrokken en mensen liepen in een druk tempo. Maar wat immer constant leek te blijven waren de bendes twintigers, die als clochards gekleed met grote, ruige honden, onbeschaamd halve liters bier drinkend bivakkeerden te midden van drukke winkelstraten. Hun doel of boodschap bleef me bijster. Wat we wel duidelijk werd, is dat ze in een stad leven waar weinig werk is voor ongeschoolden. Montpellier is een studentenstad met weinig of geen industrie. Naast wat werk voor de gemeente of schoonmaak zag ik hier weinig uitwegen uit de armoede. Bovendien maakten ze de stad nog killer dan ze al was door hun vijandige aanwezigheid.

Hoe meer zielen... hoe meer drank je nodig hebt!

Ik stond pas laat op de dag nadien. Ik belde Emmanuelle, nam afscheid van Chloé en ging op weg. Ik werd binnengelaten door Tomas, een ongeschoren, onverzorgde kerel van een jaar of dertig. Terwijl hij schuchter tegen me praatte, viel me op dat hij wat tanden mistte. Hij rookte een slap gerold sigaretje. Emmanuella verscheen naast hem. Ze groette me vriendelijk. Net als bij Tomas viel de grijzigheid van haar tanden op.

Het viel me onmiddellijk op dat ik weer in een rommelige flat was terecht gekomen. Slecht verzorgde mensen, rook, stof en veel rommel. Het was dan ook één van mijn voornaamste bekommernissen. Bij Chloé had ik de indruk dat er nog nooit gekuist was, en dat ze zelf niet wist hoe ze eraan zou moeten beginnen. De reusachtige vuilzak die in het midden van de keuken stond te stinken was zo bijvoorbeeld onmogelijk te vervoeren. Er werd duidelijk niet over nagedacht, en dat stoorde me: vuil plus ongeorganiseerd. Ik kon niet opruimen, enkel vuil verplaatsen – en die immense zak vol asbakken en kattenkakjes wou ik hoegenaamd niet proberen te verdelen in kleinere, verplaatsbare zakken: ik ben niet verzekerd tegen arbeidsongevallen…

De rommelige gang gaf uit in een even rommelige keuken. Daar trof ik Charline en Sara, twee rondkontige meisjes die in vol enthousiasme achter een computer een spelletje waren aan het spelen. Ik maakte wat kennis en speelde wat mee terwijl Emmanuella een douche nam. Alexandra kwam binnen. Er werd gesproken over een pizzeria. Ik zei ja.

De twee meisjes bleken vriendinnen van Emmanuella, twee verpleegsters uit Bordeaux (waar ook Emmanuella vandaan komt) die hier op vakantie kwamen in afwachting van hun proclamatie. Ze waren wat gek. Ze spraken snel en onverstaanbaar onderling, maar ze waren tegelijk geduldig en luisterbereid als ik praatte. Ik kreeg wat voedingsbodem in hun midden.

We speelden belote, een complex kaartenspel dat wat lijkt op manillen. Ik speelde gedwee mee. Alexandra ging ondertussen twee vriendinnen aan het station oppikken. Ik dronk enkele pastises en voelde me algauw licht in het hoofd. Ik had die dag niets geheten - op een half tasje cornflakes na, die ik ergens in een vergeten hoekje in een kast bij Chloé had gevonden. Het werd negen uur dat we naar de pizzeria gingen. En ik at. Ik nam een chèvre lardons, een pizza waar verscheidende geiten ongetwijfeld meerdere dagen voor moeten werken hebben. Fransen lusten wel veel kaas.

Terug op de flat maakte ik kennis met de twee jeugdvriendinnen van Alexandra die hier op bezoek kwamen. Ze waren van de Haute Savoy, ver van Montpellier. Laura en Florise, waren hun namen. Ze waren mooi. Ze fleurden het gezelschap wat op. We zouden met vieren in dezelfde kamer slapen. Wel met een tussenschot tussen de meisjes en ik. Ik sliep immers in een deel van Alexandra's kamer dat dienst deed als gemeenschappelijke leefkamer, of eerder een gang naar Alexandra's haar kamer. Maar zo betaalde ze minder huur. Compromissen brengen mensen vaak belachelijke oplossingen. (Iets doet me nu aan onze democratische principes denken. Maar het is naast de kwestie.) Ik kreeg in elk geval wel een matrasje op de grond: naast de gemeenschappelijke telefoon, in de gang, en van Alexandra gescheiden door niet meer dan wat riet, en ook met het voortreffelijke uitzicht op de wc-deur van de enige wc in het appartement die nu door zeven werd gedeeld.

De volgende ochtend werd ik uitgenodigd om Alexandra en haar twee vriendinnen te vergezellen naar de groentenmarkt. Daarna gingen we wat toerist gaan spelen en de stad verkennen. Ik verdeelde mijn aandacht zorgvuldig over de drie meisjes. We wandelden wat rond in de Jardin des Plantes, dronken iets op een terrasje, en gingen wat in winkels rondneuzen. Het was aangenaam.

’s Avonds, terug op de flat, speelden we een grootschalig toernooi belote tot etenstijd. We gingen weer in dezelfde pizzeria eten. Het is er dan ook lekker en goedkoop. Ik nam een tomates frais et basil deze keer: minder kaas, minder zwaar. Het was gezellig. En lekker. Recht tegenover me zaten de twee verpleegsters, en naast me zat Florise, echt wel een knap meisje. Na het eten werd het plan gesmeed om het toernooi verder te zetten en er werd wat bier ingeslagen.

In het appartementsgebouw bleek er echter een feestje aan de gang te zijn, een erasmusfeestje. We gingen een kijkje nemen en dronken er enkele pintjes. Laura en Alex begonnen algauw als gekken te dansen. Ze waren de enigen, en de meute keek raar op tegenover hun ontstuimig gedoe. We stonden in een groepje en begonnen stiekem wat mee te doen.

Maar de herhaaldelijk oproep om bellotte te spelen kreeg geleidelijk aan meer weerklank in de groep, en uiteindelijk gingen we naar beneden. De tafels werden opnieuw verdeeld en ik zat samen met de drie meisjes en Sara, de verpleegster. Laura wou niet meespelen en haalde er een laptop bij om muziek af te spelen (www.deezer.com). Alex liet zich uitbundig gaan en maakte een hels lawaai net naast mijn oor. Laura danste geknield aan tafel (er waren niet genoeg stoelen) en Sara schudde met haar hoofd op het ritme van de muziek. Florise, de toekomstige leerkracht, keek meegenietend toe. Ze lachte om haar vriendinnen. Alexandra stelde zich recht en danste extatisch. Ze tierde lachend: ‘C’est trop bien!’ En ze bewoog nog wat heftiger.

Laura overtuigde Florise en Alex om de pc op de stereo aan te gaan sluiten in de kamer. Ik liet ze even doen en ging later een kijkje nemen. Ze voerden een actje op. Salsa! Ik kreeg Alex toegeworpen en we dansten. We dansten en dansten, op alle soorten muziek, op allerlei belachelijke manieren. Het was grappig en leuk, zelfs hilarisch bij momenten. Sara dronk en rookte de hele tijd en bewoog steeds heftiger met haar hoofd. Sylvain kwam na enige tijd ook meedoen. Iedereen amuseerde zich op zijn of haar eigen maniertje. Na verloop van tijd bleef Laura bij de computer zitten om muziekjes te zoeken en werd er maar weinig meer gedanst. We gingen slapen. Ze vroegen me of ik de volgende dag meeging naar het strand. Ik vertelde dat ik een afspraakje had met enkele Zweedse meisjes. Ik zou de Laura en Florise niet meer zien de dag erop. We namen afscheid.

Iets Australisch, en ook een battle of sexes

De volgende stad op mijn traject was Montpellier. Ik had er slechts één adres kunnen regelen via couchsurfing en ontving een recordaantal reacties die begonnen met ‘je suis désolé mais….’ Ik kwam terecht bij Chloé, een blonde Parisiènne die zich nog maar net bij CS (couchsurfing) had aangesloten. Chloé leefde samen met een vriendin, Samantha, die op haar kamer zat met een jongen – haar vriend, aan de geluiden te horen.

Er werden al snel enkele pintjes geopend en het werd gezellig. We aten een gratin van aubergines en dronken nog meer bier. Eén van de parisiens vertrok en twee vrienden van Chloé kwamen ons vergezellen, een Spanjaard en een Griek. Beiden spraken ze een soort Frans waar ik me goed bij voelde. Ik ging mee met hen een pint drinken in ‘l’Australien.’ Het werd leuk en ik ontmoette een leuk Zweeds meisje op het einde van de avond.

’s Morgens stonden verse chocoladebroodjes en croissants klaar. Ik at met smaak. De meisjes kwamen bij mij (in hun leefkamer) roken. Ze rookten veel, te veel naar mijn zin. Maar ik hield nederig mijn mond. Er zouden mij twee Australische couchsurfers komen vergezellen. Ik werkte wat op mijn pc met op de achtergrond mijn muziek. Later kwamen de Australiërs binnen. Hun accent was heerlijk. Ze overspoelden ons met woorden ‘sweeet!’, ‘excelent!’, of ‘that’s great!’ - Chloé verstond er zelf weinig van. Ze wou nochtans haar Engels oefenen, zei ze. Maar er was duidelijk nog veel werk.

Chloé vertrok naar de les en ik ging mee met Shannon en Marc, de Australiërs, voor een fietstochtje door de stad. Eén euro voor vier uur fietsen: goed plan. Het was grappig: ze waren duidelijk gewoon van links te rijden. Bovendien hadden ze van verkeersregels weinig kaas geheten. Ik volgde ze door de voetgangerszones, slalommend in de onvoorspelbare meute.

We kochten wat pintjes en gingen op een bankje zitten. Shannon vertelde een gekke annecdote dat hij met zijn auto met enkele jongens op het dak slingerde over een aardewegje aan zestig mijl per uur, dat er vervolgens een kangeroe voor de auto kwam lopen die stenen opwierp op zijn voorruit, maar dat hij het gelukkig overleefd had. Ik kreeg er de slappe lach van. Het was nochtans geen grap.

We gingen wat inkopen doen voor een avondmaal en we kochten wat bier. We bleven de hele nacht drinken en babbelen, en zingen en gitaar spelen (of in mijn geval: zacht meeneuriën of geamuzeerd glimlachen). Shannon bleek een singer/songwriter met een sterke stem.

Vroeg in de ochtend vertrokken de Australiërs. Ik bleef doorslapen. Later installeerde ik me weer met mijn pc en wat muziek in de zetel. De dag ging min of meer onopgemerkt voorbij. Het was snel avond. Chloé bleek in de stad te zitten bij iemand wiens naam Samantha aan de telefoon een ‘aaaahmmm’-geluid deed maken (iemand die ze trachtte te verleiden, zo bleek, met medeweten van Samantha).

Om 11u45 kreeg ik een onverwacht telefoontje van Chloé. Ze vroeg of ik zin had iets te gaan drinken. Uiteraard, was mijn antwoord, en ik nam mijn spullen en ging naar de Comedie. De twee jongens die de vorige dag ook op bezoek waren gekomen, stonden aan de fontein te wachten. We gingen naar een bar, een bar met luide disco-muziek. (Ik heb het niet zo voor disco. Er waren wel ontzettend veel mooie meisjes aanwezig: dat compenseerde.) We bestelden een fles wijn voor ons vieren. Chloé typte een sms: ik zag over haar schouder dat ze ‘bezig was met haar Arabier te versieren.’ Eén van de twee jongens was Fewsi en was duidelijk van Arabische origine. Hij was niettemin modern, welbespraakt en net gekleed, met de typische metrosexuele accenten die hier vaak voorkomen in Montpellier.

Chloé ging erg subtiel tewerk. Ik had hoegenaamd nog nooit een meisje een jongen weten verleiden door middel van een taktiek. Ik zag er dan ook weinig vordering in tot stand komen. Er was wel een zekere spanning. En ik zat er middenin. Het was vreemd. Ik leek in Fewsi's ogen langzamerhand van de status van concurrent tot die van weinig geïntegreerde immigrant gedegradeerd te worden. Mijn taalprobleem leek mijn mannelijkheid in het gedrang te brengen. Fewsi was het alfamannetje, ik werd het bètamannetje van de groep. Ik ben een slecht bètamannetje, maar ik overtuigde mijn eergevoel dat ik die taal wel snel zou leren.

Hum hum hum, on y danse, on y danse...

Mijn verblijf in Aix-en-Provence zat erop. De volgende ochtend vertrok ik na het middagmaal. Het plan was een lift naar Avignon te vinden. Ik liep richting de stadsgrenzen en schreef ‘Avignon’ op een briefje en stak dat uit naar de rijdende auto’s. Geen geluk. Geen geluk. Neen, weer geen geluk. Drie korte ritten en vier uur later werd ik afgezet aan een station, ongeveer halverwege. Een uur en tien euro later was ik in Avignon: de stad van de kapotte brug (4,5 euro en je raakt er niet eens mee aan de overkant).

Voor ik het wist stond ik voor de deur van Yannig. De deur werd geopend door een vrouw van eind de dertig die in een slecht Frans een vraag stelde waar het woord coachsurfing in voorkwam. Ik zei ja. Ze was één van de twee andere coachsurfers waar Yannig me aan telefoon al over sprak. Eenmaal bovengekomen bleek er ook een man aanwezig: “bonsjoer,” zei hij. Ik vroeg van waar hij was en hij antwoordde iets dat leek op het Frans voor ‘van Griekenland.’ Oei, dacht ik, en geen Engels… Snel bleek dat ze van Canada waren, van Vancouver - ze noemden zich Grieken die in Canada woonden. Ik schakelde over naar het Engels wat voor mij een verademing betekende.

Ik ondervroeg ze naar wat ze deden. Ze bleken al 11 maand van huis. Hun monden stroomden over van vreemde, maar geweldige verhalen. Ze hadden gefietst van Egypte naar Zuid-Afrika met een groep van ongeveer tachtig mensen. Na hun Afrika-avontuur namen ze met de fiets het vliegtuig en deden ze een toer in Europa. Daarna Tunesië, en nu waren ze voor de tweede dag in Frankrijk. Ze leken moe. De man zei dat Tunesië nog in zijn systeem zat. Het klonk wat ongemakkelijk. Hij was wat ziek, vervolledigde zijn vriendin.

We spraken verder over politiek, over de VS en de ‘Amerikanisering’ van de wereld, over Coca-Cola, over China, over toerisme, over resorts, over reizen, over mensen in het algemeen en specifiek, over onderwijssystemen, over systemen van gezondheidszorg enz. enz. Het was leuk om eens wat echt te babbelen. Ze onderhouden ook een blog met vele magnifieke foto's (klik hier) zo bleek.

De volgende dag kwam er nog wat gezelschap bij. Een tweede koppel couchsurfers zorgde ervoor dat we die avond met vijf couchsurfers bij Yannig zouden zitten. Ze waren ook Canadees, maar nu van Quebec, van een regio die even ver ligt van Vancouver als Moscou van Lissabon. Ze spraken Frans (of iets wat erop lijkt) maar hun Engels bleek al snel beter als het Frans van de andere twee Canadezen, en ook dan dat van mij. Ze waren beiden negentien (half zou oud als dat andere koppel).

We dronken wat biertjes en praatten. Het was gezellig. We aten. Vegetarisch, want de twee van Vancouver waren vegetariërs. We aten bloemkool en aardappelen met bechamelsaus. De kookkunsten van onze gastheer (een kok van opleiding) verrasten me minder dan verwacht. Na de maaltijd praatten we verder tot laat in de nacht. De man van het koppel van Vancouver toonde wat foto’s. Hij bleek een heel goede fotograaf. Ik kreeg wat de indruk dat er graten zaten in zijn retoriek van wilderniservaringen: hij leek eerder foto’s te willen maken van wilderniservaringen. We praatten lang door, hoewel ze ’s morgens vroeg uit bed moesten voor een trein naar Parijs.

Ik bleef ’s ochtends langs soezen met het geroffel en overleg van de twee van Quebec op de achtergrond. Tegen dat ik uit mijn bed kwam gingen ze even hun was gaan doen. Ik ontbeet, douchte en ruimde ook wat op. Toen ze terugkwamen stelde ik voor samen de stad te verkennen.

Het was prettig. We liepen langs de befaamde brug. Ik zag er een kopel op dansen. Te gierig om 4,50 euro te betalen om op een kapotte brug te staan, liepen we verder langs het Palais des Papes, en vervolgens de sjieke hoofdstraat op zoek naar wat te eten, en terug naar het paleis om op de pauselijke trappen onze broodjes van een halve euro op te eten.

Na onze bescheiden maaltijd gingen we terug naar het appartement. Het koppel nam afscheid en ging door. Ik bleef met Yannig achter op het appartement. Ik werkte wat aan mijn blogs en zocht naar slaapplaatsen op de website van CS (tijdrovende bezigheden). Ik praatte met Yannig over de ideale couchsurferservaring. Hij zei dat hij mijn manier goed vond, dat ik respect betuigde maar niet overdreef in het naleven van beleefdheidsvoorschriften. Gewoon direct familiaal zijn: dat is de sleutel voor een aangename couchsurfing. - Niet alleen voor couchsurfing, dacht ik bij mezelf.

Aix-en-Provence - Ga je mee verdwalen? Ik weet de weg!

Na mijn verblijf in het gezellige bordeel van Matthieu kwam ik in een tegengestelde situatie terecht. Een kraaknette flat, maar met een asociale gastheer die niets deed dan zich zo dicht mogelijk bij de beleefdheidsvoorschriften houden. ‘Beleefdheid’ bleek iets anders als ‘vriendelijkheid’. Vriendelijk ben je als je je gedraagt als een vriend. Nu zijn sommige mensen nu eenmaal niet erg vertrouwd met een notie van vriendschap. Ludo had zijn profiel duidelijk conform met de andere profielen op couchsurfing.com gemaakt – ook op de plaats waar staat: ‘Vul hier je interesses in.’ Het is een beetje zoals afkijken op een toets en daarbij ook de naam overschrijven. Ik voelde me wel op mijn gemak. Ludo was heel genereus met eten en drinken en hij was wel een aardige persoonlijkheid. Maar de televisie bleef voortdurend aan en echt gezellig werd het nooit. Gesprekken liepen geregeld vast en de stiltes werkten slaapverwekkend.

De volgende dag nam Ludo me mee naar Marseille, zijn favoriete stad. Het was leuk om eens een uitstapje te doen. Marseille is wel ontzettend vuil en lelijk. Lage gebouwen, niet hoger dan enkele verdiepen, bestrijken de hele horizon. En waar men ook kijkt, steeds weer wordt het uitzicht verstoord door enkele hoge flats die als champignons uit de horizonlijn poppen. En er is ook overal afval en rondslingerende rommel te zien, en zwartgeblakerde gevels met graffititags op. Afschuwelijk. Ik kan niet begrijpen wat Ludo zo aantrekkelijk vindt aan deze stad. Imago heeft hier duidelijk andere betekenissen en ik ruik van veraf al de arrogantie stinken. De mensen op straat zijn grotendeels van Noord-Afrikaanse origine en ik zie weinig aantrekkelijke meisjes.

Mijn verblijf bij Ludo ging traag voorbij. Het afscheid beviel me als een opluchting. Voor het eerst drukte ik me impulsief gemoedelijk uit, en ik verdween van onder zijn hoede, terug in vrijheid.

Mathilde wachtte me op aan het stadhuis, op een mooi plein in het centrum. Het was donker en de straten waren zo goed als leeg in het centrum. De regen had de toeristen verjaagd. Alles was nat. De gladde geelbruine tegels glansden onder enkele hoge spots. In het midden van het plein stond een grote, sierlijke fontein, zoals op elk plein in Aix-en-Provence. Er zat een meisje op de boordsteen van de fontein. Ik wandelde naar haar toe, twijfelend of zij Mathilde was. Ik liep mezelf te overtuigen dat ze geen uitstraling zou hebben, dat die ene foto op CS een mooie foto was – ten opzichte van hoe ze er nu uit zou zien. Maar het viel goed mee. Ze was niet dik, niet klein, niet appelrond, niet overdreven timide. Ze was net gekleed, vrouwelijk. Én, ze liep naar me toe! Ok, zij was het.

De kennismaking verliep heel gemoedelijk. Ik voelde me bevrijd. Geen pijnlijke stiltes meer! We praatten en praatten. Ze stelde me voor Engels te spreken. Ik vertelde dat dat wel makkelijker gaat, maar dat ik hier ben om Frans te leren. Zo sprak ik nog louter Frans ter oefening – ik kon het me makkelijk maken als ik wou, maar ik deed het bewust niet. Ik voelde me erdoor gesterkt: ik kon steeds naar het Engels overschakelen. Ik hield het als een troef achter de hand.

We namen de bus naar het huisje waar ze woonde. Haar ouders woonden een tiental kilometer buiten de stad, zij woonde bij haar grootmoeder, twee kilometer buiten de stad. Ze had de hele bovenverdieping voor zich, waaronder twee vrije kamers. Ik kreeg zo een eigen kamertje, met een netjes gedekt bed met een dons met een dinosauriërmotief.

Mathilde’s grootmoeder wou onze maaltijd verzorgen. Ze wou. Maar Mathilde reageerde met een herhaaldelijk ‘t’inquète pas mamie, t’inquète pas. Je vais le faire mamie, t’inquète pas!’ Maar grootmoeders zorgen zouden maar verdwijnen zodra werkelijk alles op tafel zou staan wat ik zou kunnen lusten, zij het maar omdat ik het eventueel eens zou willen proeven. Maar de grootmoe liet zich niet zomaar wegsturen. Tegen ik aan de tafel kwam stond er een omelet klaar met allerlei groenten in, wat stukken droge worst, een bord met wat plakjes hesp, brood en fruit. Lekker en gezond! (Lees je dit, moeder?)

Na de maaltijd gingen we terug naar Aix. Te voet deze keer. Onze gesprekken verliepen aangenaam. We gingen akkoord dat het wel een gek moest zijn die al die nieuwe technische woorden naar het Frans vertaalde. Want ja, van computer tot en met usb-stick, alles wordt hier naar het Frans vertaald. ‘Ordinateur’: je komt er maar op! (Ik vraag me af of je moet studeren om woorden uit te vinden – misschien is dat wel iets voor mij?)

We stapten samen op haar vriendinnen af. Mathilde was aan het lachen met iets wat ik zei. De vriendinnen stonden met z’n vieren tezamen. Ik zag ze gapend oordelen. Hun ogen bliksemden afgunst. Ik deed Mathilde lachen: ik was op slag een begeerd goed. De strijd kon beginnen. Maar het waren vrouwen, die strijden niet, die giechelen, - en nog liefst om ter heimelijkst.

Ze waren met z’n drieën. Eén van de meisjes was Engels. Van Londen. De namen ben ik vergeten. We gingen op een terrasje zitten van een Irish Pub, O’Shannon (let erop dat je dit in het Frans uitspreekt, want ‘O’Shannon’ is iets anders). We praatten over de dialecten in Frankrijk, over reizen, over hoe koud het was.

De volgende ochtend werd ik gewekt door het geklop en geboor van de werken aan de badkamer. Ik bleef nog wat liggen maar het lawaai was luid, te luid. Ik ging naar beneden en Mathilde’s grootmoeder begroette me hoffelijk met het voorstel om een ontbijt klaar te zetten. Na de maaltijd ging ik wat lezen in mijn kamertje. Ik las niet veel. Na enkel uurtjes was mijn eten verteerd en ging ik een toertje lopen. De zonnestralen hadden zich een weg door de wolken gebaand en ik volgde een pad langs de plek waar Cézanne de Sainte-Victoire schilderde, de hoogste berg van de Provence. Het tochtje deed me goed. De zon, de rust en kalmte die in deze buitenwijken heerste, ik vond een soort van evenwicht terug in wat ik deed. Ik liep langs een gated community, een park van dikke villa’s met hoge hekkens en dreigende bordjes ‘videobewaking.’ Ik liep ook even uit en in Aix-en-Provence en zag dat er onder het gemeentebord een waarschuwingsbord hing waarop te lezen was dat er in heel Aix-en-Provence videobewaking was. Aix-en-Provence is een duidelijk een andere wereld dan Marseille – hier spottend ‘de eerste Arabische stad in de Paris-Dakar’ genoemd.

Ik douchte en oma maakte mij een middagmaal klaar. Ik wandelde naar het centrum om de stad wat verder te verkennen. Ik ontdekte de kathedraal – hoewel ik me had voorgenomen dit soort zaken voor de echte toeristen te laten. Een vrouw sprak me aan met allerlei vreemde vragen. Ze bleek een gids te zijn. Elke dag gaf ze een rondleiding in het klooster die aan de kathedraal verbonden was. Ze verleidde me om toch even mee te gaan luisteren. Ze bracht een interessant verhaal, en ze bracht het met humor. Misschien zal ik het op den duur toch moeten gaan geloven – kerken zijn belangrijke stukken cultuurerfgoed.

Langzaam trok de hemel dicht en niet snel nadat ik de kathedraal verliet begon het te regenen. Ik dronk een koffie op een terrasje en las wat in Nietzsche. Dit zou voortaan mijn strategie worden om tijd te vullen: een verwarmd terras in het midden van de stad; veel langslopend volk om te begluren; een goed boek; en voor mij de goedkoopste consumptie op de kaart alsjeblief: zo’n koffie van 1,60 euro. Nietzsche zegt dat er een nieuwe vorm van architectuur nodig is, een soort van bouwwerk geschikt voor de contemplatieve arbeid, maar dan zonder een associatie met een religieus dogmatisme. Het gaat hem volgens mij niet echt om architectuur alleen. – Het begon ondertussen harder te regenen. Ik dronk nog een koffie en las wat verder. Ik bekeek de mensen die op de vlucht waren voor de regendruppels. Mathilde zou pas om negen uur klaar zijn met alles. Ik las wat in Jack Kerouac’s On the road (en wist dat ik het beter kon: anti-intellectualisme is een onnozel verzet).

Met Mathilde ging ik later mee naar het kot van één van de meisjes van de vorige avond. Ik kocht onderweg een Steak Chèvre en we keken een film – in het Engels, om hun Engels te oefenen. Mij kwam dat wel goed uit. Want een Amerikaanse film in het Frans bekijken, lijkt me echt maar niks.

De volgende dag ontbijtte ik weer bij de oma. Ik las ook weer wat. Ik deed het traag aan want het regende. Tegen de middag brak de zon door. Het was koud maar aangenaam. Ik nam afscheid van Mathilde’s grootmoeder en ging wat in de stad gaan wandelen op zoek naar een cadeau voor mijn nieuwe gastvrouwen. Ik had via email toffe contacten gehad met Camille en had hoge verwachtingen. Uit haar profiel had ik kunnen opmaken dat ze samenleefde met drie vriendinnen in een flat. Ik wou iets kopen voor hen, maar het bleek moeilijk. (Een fles Leffe koop je niet voor een groepje vrouwen.) Ik vond een boekenwinkel, maar ik ging uiteindelijk buiten met een boek van Derrida voor mezelf. Geen cadeau voor de meisjes. Ach ja. Ik ging naar de kathedraal, waar ik met Camille had afgesproken.

“Ben jij van couchsurfing?” vroeg iemand me plots. Het meisje dat me aansprak was niet Camille. Het was een vriendin, Emma. Het was wat vreemd. Camille had nog les, zo bleek. Emma was een huisgenote. Onze kennismaking verliep vlot. Ze was heel ontspannen en ze had iets ontvankelijks, iets verwelkomends. Ze had iets authentiek vriendelijks over haar.

In de flat maakte ik kennis met de andere meisjes. Mijn gastvrouwen waren vier heel verschillende typen, met vier heel verschillende karakters. Het meisje dat me had uitgenodigd, Camille, was evenwel de vreemdste van de drie. Ik had heel leuke interacties met haar via mail gehad, maar ons eerste contact liep heel raar. Ik was in de keuken met een driedubbele kennismaking bezig toen ze binnenkwam. Ze sprak niet eerst mij aan, maar wel de meisjes. Mij sprak ze aan met iets in de zin van ‘ah, je bent er.’ Ze zoende me vlug, en kletste in volle vaart verder tegen haar vriendinnen. Het leek de enige van de vier te zijn die niet geïnteresseerd was, en bovendien ook de enige die ook niet op z’n minst zo beleefd was te doen alsof ze geïnteresseerd was. Ik had al afgedaan voor ik me voorstelde.

Emma was duidelijk de gekste van de vier. Ze wou nog iets gaan drinken en vroeg me mee. Een pub, een wijnbar later. Daarna gingen we terug naar de flat. Het was een leuke avond geweest. Ik leerde verschillende vriendelijke, en interessante mensen kennen.

Ik werd gewekt door een druk gebabbel in de keuken. Ik kon niet echt uitmaken wie wie was. Ik bleef nog een tijdje liggen. Het was er koud. Ik had mijn thermisch ondergoed en een paar kousen aangedaan maar toch bleef het koud. Het werd vlug middag. Drie vriendinnen kwamen mee-eten.

De sfeer was geweldig aan tafel. Ik luisterde aandachtig mee, al verstond ik er weinig van. De gesprekken gingen over leuke onderwerpen en er werd met humor gesproken. Camille bracht zo de theorie naar voren dat alle mooie mannen vrijgezellen zijn, en iedereen zocht mee naar voorbeelden. Eén voor één gaven ze toe aan Camilles stelling. Ik kende niemand van de ‘voorbeelden.’ (En ik dacht er al helemaal niet aan mezelf erbij te betrekken.) Ze vroegen mij of ‘wij’ ook zo’n theorieën hebben. Ik zei van wel, maar ik kon geen voorbeelden verzinnen.

Tot slot vroeg ze me of ik vrijgezel was. Ze had haar theorie nog niet op mij getest. “Ah oui,” was mijn antwoord (het leek me voor de hand liggend: ik ben dan ook voor een lange tijd van huis). De meisjes braken in een ongemakkelijke lach uit, alsof ze wachtten op een vinnige reactie om die conclusie uit de weg te gaan. Maar die bleef uit. Dus ja, de conclusie is: ja, ik ben knap! (En bescheiden ook trouwens, maar daar hebben we het nu niet over.)

Na de maaltijd verdween de meerderheid van tafel. Ze hadden les. Ze aten snel de tiramisu die één van de meisjes als dessert mee had en vertrokken. De rest bleef voor koffie. Ik dronk een gewone koffie, de rest een Turkse. Ik voelde me in goed gezelschap. Na de koffie werd de toekomst afgelezen uit de kopjes. Emma wist met veel humor de groep te entertainen met haar voorspellingen.

Eén voor één droop iedereen af naar de les. Ik bleef alleen achter met mijn pc. Het was wat bewolkt, koud, en ik had zin om eens een dagje rustig binnen te blijven.

De avond werd snel laat. Ik sliep dan ook lang uit de volgende dag. Ik douchte, ontbeet en trok vervolgens de stad in. Ik zou me tot acht uur moeten bezighouden. Ik liep wat rond, las wat Derrida in een parkje (Park Jordan), dronk een espresso op een terrasje en las nog wat verder. Ik ging weer op wandel.

Ik leek geleidelijk aan wat mijn identiteit te verliezen in het stedelijke gekrioel. Ik genoot soms van de kijkende blikken en nam ze liefdevol in me op, maar ik werd me soms ook plots bewust van mijn afwezige blik, waarop ik me plots wat genegeerd voelde. Mijn gebrek aan doel vertaalde zich in een gevoel van verlorenheid, van onbestendigheid, van vluchtigheid, van vlucht…

De feedback in de stad is een kwestie van oogopslagen: Hoe kijkt men terug? Hoe beantwoordt men mijn blikken? Ik werd soms de hemel in geprezen, ik werd soms als een donkere schim langs gelaten. Mijn ‘vlucht’ kreeg trekken van een vlucht van mijn spiegelbeeld, een vlucht van mijn zelfbeeld. Ik zag mezelf niet meer aanvaard, ik zag mezelf niet meer erkend in de blikken van anderen. Het is een kwestie van oogopslagen. Ik verdwijn in een oogopslag, ik kom terug in een volgende oogopslag. Een echt zwerverbestaan zou ik mentaal nooit aankunnen.

Ik ging op een ander terrasje zitten en werd onvriendelijk verzocht ergens anders te gaan zitten. Ik ging dan maar weer op een ander terrasje zitten. Ik had ondertussen wel wat teveel koffie op. Mijn gevoel van onbestendigheid kwam in vlagen terug. Een teveel aan cafeïne heeft een vervelende werking. Ik dronk een cola (uit gebrek aan inspiratie in het aflezen van de kaart) en tokkelde wat neer op mijn laptop. Ik luisterde ondertussen naar een dronken straatmuzikant. Na elk liedje applaudisseerde hij zichzelf en riep hij zijn publiek met een vals Amerikaans accent toe: “I love you, Salt Lake City Beach!” Ik schreef ondertussen wat mijmeringen neer:

De nacht hangt over Aix. Lichten trekken de aandacht op kleurrijke etalages, kaarsjes fonkelen op de terrastafeltjes. Onder de platanen strekt zich een dak van parasols uit die de tafeltjes van vallende bladeren beschermen. Nu en dan klinkt een bulderlach door de Franstalig rumoer: duidelijk toerist, duidelijk Amerikaans toerist.

Voorbijgangers verspreiden zich in compacte stroompjes over het plein, samengehouden door een psychologie van een stad van smalle steegjes. Het is vreemd hoe ze samenblijven, en niet uitzwermen over het oppervlak. De schaarse open plekken zuigen in smalle stroompjes de gezelligheid van stad op.

Wow! Uit een hoek komt een trotse diva aangestampt. Flitsende ogen heen en weer; lange knipperende wimpers; haar wuivend op en neer: een kort rokje, een kort stukje glanzende nylonkousen, lederen knielaarzen die eindigen in een scherpe hak. Tik-tak, tik-tak. Ze geniet van elke blik. Ze geniet, maar niet omdat ze het ziet. Ze wéét dat ik kijk. Dat is genoeg. Haar schoonheid is er één die van studie geniet. Het is een schoonheid die bedoeld is bestudeerd te worden. Een model, zoals dat heet. Verhoudingen werden aan eindeloze reeksen van criteria voor het schone evenwicht onderworpen. Maar mijn blik is een blik van fascinatie, geen blik van magnetische aantrekking. Haar schoonheid heeft iets om mee naar buiten te komen, iets om aan je vrienden te tonen. Niet iets om mee naar binnen te gaan, niet iets om binnen te doen.

Tegen acht uur ging ik terug naar het appartement. Ik werd, zoals gewoonlijk ondertussen, vrolijk ontvangen door Justine en een vriendin van haar, een meisje die studeert in Lille. Samen met Elise, het gekrulde meisje met de eeuwig lachende oogjes, en een vriend. Mijn laatste avond bij de meisjes verliep ontspannen en aangenaam.

Foto's op: http://picasaweb.google.com/YourHighnessJohannes/2112008AixEnProvenceLudo#